Đồng bào Mông ở xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất và tiếp cận với những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Sự thay đổi này không chỉ giúp cải thiện đời sống của người dân mà còn góp phần xây dựng nếp sống văn hóa mới, đoàn kết và đồng lòng trong cộng đồng.

Với niềm tin vào Đảng và bộ máy chính quyền địa phương, người Mông tại đây đã tích cực tham gia vào các hoạt động phát triển kinh tế và văn hóa. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chăn nuôi hàng hóa và đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng đã mang lại những kết quả tích cực. Người dân đã áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đưa các giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế vào gieo trồng.

Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của 4 xã đã mang lại không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc và khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Xã Mường Kim hiện có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung ở các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San.

Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Bên cạnh đó, người Mông ở xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc. Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

Qua những nỗ lực không ngừng, người Mông ở xã Mường Kim đã và đang từng bước cải thiện đời sống, phát triển kinh tế và xây dựng nếp sống văn hóa mới. Sự phát triển của địa phương là minh chứng cho sự đoàn kết, đồng lòng và nỗ lực không ngừng của người dân và chính quyền địa phương trong việc xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Trong những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế.

Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực. Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp.

Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới. Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Thế nhưng, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Trường Cao đẳng Đà Nẵng là một cơ sở đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực sau khi trải qua quá trình sáp nhập giữa các trường cao đẳng khác nhau. Sự kiện này đã tạo ra một trường cao đẳng với sức mạnh tổng hợp từ kỹ thuật công nghệ đến văn hóa nghệ thuật. Ông Hồ Viết Hà, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Đà Nẵng, đã chia sẻ về những thách thức và cơ hội mà trường đang đối mặt trong quá trình đổi mới và phát triển.

Một trong những thách thức lớn nhất sau sáp nhập là tạo sự thống nhất và đoàn kết trong nội bộ. Để giải quyết vấn đề này, nhà trường đã xác định ổn định tư tưởng và tổ chức là nhiệm vụ then chốt. Các buổi họp giao ban, hội nghị, trao đổi nội bộ được tổ chức thường xuyên để lắng nghe, chia sẻ và giải đáp kịp thời những vướng mắc của cán bộ, giảng viên và nhân viên. Việc bố trí cán bộ quản lý ở các khoa, phòng, trung tâm cũng được thực hiện một cách công khai, minh bạch và dựa trên năng lực, chuyên môn phù hợp với từng vị trí.

Nhà trường cũng chú trọng đến yếu tố hài hòa, không để xảy ra tình trạng bên này “áp” bên kia, mà thay vào đó là phối hợp, cùng xây dựng. Mỗi đơn vị, phòng ban sau sáp nhập có đại diện từ cả hai trường trước đây. Tâm lý của giảng viên, giáo viên được quan tâm, chia sẻ bởi nhà trường hiểu rằng, chỉ khi cán bộ yên tâm công tác, chất lượng đào tạo mới đảm bảo. Trong thời gian tới, nhà trường đẩy mạnh các hoạt động chung như hội thao, văn nghệ, tập huấn chuyên môn liên ngành… để tăng tính kết nối giữa các đơn vị, từ đó tạo sự gắn bó, chia sẻ và dần hình thành văn hóa chung.

Sau sáp nhập, Trường Cao đẳng Đà Nẵng mang trong mình hai thế mạnh: Kỹ thuật công nghệ và nghệ thuật sáng tạo. Nhà trường định hướng ra sao để tạo ra thế hệ vừa giỏi nghề, vừa giàu cảm xúc và nhân văn? Bước vào năm học mới, với mô hình trường cao đẳng đa ngành, đa lĩnh vực, nhà trường đặt mục tiêu xây dựng môi trường giáo dục toàn diện, lấy sinh viên làm trung tâm và hướng tới phát triển hài hòa các yếu tố đức – trí – thể – mỹ.

Về đạo đức, nhà trường chú trọng giáo dục tư tưởng, lối sống, tác phong công nghiệp và ý thức nghề nghiệp cho sinh viên. Về trí tuệ, trường tiếp tục đổi mới chương trình đào tạo theo hướng gắn kết chặt chẽ với thực tiễn, nâng cao chất lượng dạy học, tăng cường ứng dụng công nghệ, kỹ thuật vào giảng dạy. Về thể chất, nhà trường đẩy mạnh các hoạt động thể dục thể thao, phong trào rèn luyện sức khỏe, tổ chức giải thi đấu nội bộ, giao lưu giữa các khoa, bộ môn, tạo điều kiện cho sinh viên tăng cường thể lực, xây dựng lối sống lành mạnh.

Về thẩm mỹ, với tiền thân từ Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật, nhà trường có thế mạnh trong việc tổ chức hoạt động văn hóa – nghệ thuật. Nhà trường sẽ phát huy truyền thống này bằng cách đưa các hoạt động biểu diễn, mỹ thuật, sáng tác vào đời sống học đường; giúp sinh viên có tinh thần phong phú, phát triển cảm xúc và gu thẩm mỹ trong học tập lẫn cuộc sống.

Với đội ngũ giảng viên chuyên sâu về văn hóa – nghệ thuật, nhà trường có định hướng gì để hỗ trợ các trường phổ thông trên địa bàn, nhất là trong bối cảnh thiếu giáo viên mỹ thuật? Nhà trường xác định đây là nhiệm vụ phù hợp với thế mạnh và trách nhiệm xã hội. Trước mắt, nhà trường tích cực đưa nội dung giáo dục âm nhạc, kỹ năng biểu diễn, thẩm mỹ nghệ thuật vào hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, sinh hoạt chuyên đề trong trường.

Đồng thời, nhà trường khuyến khích sinh viên các ngành khác (ngoài nghệ thuật) tiếp cận, trải nghiệm môn nghệ thuật như nhạc cụ, hát, múa, vẽ… để phát triển năng khiếu cá nhân và cảm thụ nghệ thuật như một phần trong hành trang phát triển toàn diện. Nhà trường cũng mong rằng, với sự đồng hành của ngành Giáo dục, Văn hóa và chính quyền địa phương, Trường Cao đẳng Đà Nẵng có thể trở thành hạt nhân hỗ trợ lan tỏa tinh thần yêu nghệ thuật, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu cho học sinh từ sớm.

Về hỗ trợ bên ngoài, lâu nay, nhà trường phối hợp với các trường THPT, THCS trên địa bàn thành phố để đưa giáo dục STEM vào giảng dạy và hướng nghiệp cho học sinh. Khi được đào tạo thêm lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cũng là lợi thế, nhà trường sẽ sẵn sàng chuyển sang mô hình STEAM. Qua đó, học sinh học theo cách tiếp cận thực tế, ứng dụng các kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề trong cuộc sống.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, xã hội hiện đại đang trải qua những biến đổi sâu sắc. Sự giao tiếp và tiếp cận thông tin không còn bị giới hạn bởi biên giới hay không gian địa lý. Trước những thay đổi này, tỉnh Thái Nguyên đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng hệ giá trị văn hóa nhằm định hướng tư tưởng, lối sống và nhân cách con người trong thời đại mới.

Cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Mặt trái của thị trường tự do là lối sống thực dụng, bon chen, đề cao lợi ích cá nhân. Sự sính ngoại và chạy theo những trào lưu lệch chuẩn có thể khiến văn hóa bản địa bị lu mờ. Công nghệ thông tin, dù mang lại nhiều tiện ích, cũng có thể khiến con người trở nên xa cách hơn, các giá trị truyền thống trong gia đình và cộng đồng dần bị mai một. Trong bối cảnh này, việc xây dựng hệ giá trị văn hóa trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Nhận thức rõ những nguy cơ tiềm ẩn, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm định hướng hệ giá trị văn hóa cho người dân. Từ việc đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, giáo dục lối sống văn minh, phát huy chuẩn mực đạo đức truyền thống đến tổ chức các phong trào văn hóa ở cơ sở, tất cả đều hướng tới mục tiêu xây dựng con người Thái Nguyên phát triển toàn diện. Các hoạt động này không chỉ góp phần định hướng lối sống lành mạnh mà còn giúp khơi dậy tinh thần tự giác, ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa trong mỗi người dân.

Thái Nguyên là tỉnh có nhiều địa hình phức tạp, với gần 50 dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn 92 xã, phường. Dù còn nhiều khó khăn về kinh tế, các cộng đồng dân tộc tại đây vẫn giữ gìn được bản sắc riêng, với những triết lý sống sâu sắc, đầy tính nhân văn. Sự đoàn kết, tính cộng đồng, lòng thủy chung, sự tôn kính tổ tiên vẫn được gìn giữ như những giá trị cốt lõi. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh Thái Nguyên xây dựng hệ giá trị văn hóa đa dạng và phong phú.

Để lan tỏa những giá trị tích cực trong cộng đồng, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai mạnh mẽ các phong trào như ‘Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa’, ‘Xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa’ gắn với việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các hoạt động này không chỉ góp phần định hướng lối sống lành mạnh mà còn giúp khơi dậy tinh thần tự giác, ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa trong mỗi người dân.

Một trong những điểm sáng trong công tác xây dựng hệ giá trị văn hóa của tỉnh là việc chú trọng khuyến khích cộng đồng dân tộc thiểu số giữ gìn truyền thống văn hóa đặc trưng. Hằng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đều lựa chọn các nghệ nhân dân gian là người dân tộc thiểu số tham gia liên hoan, hội diễn văn hóa do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức. Điều này không chỉ giúp bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số mà còn góp phần vào sự phát triển toàn diện của con người.

Từ việc coi trọng văn hóa, tư tưởng, Thái Nguyên đã tạo dựng được môi trường xã hội ổn định, góp phần vào sự phát triển toàn diện của con người. Người dân, đặc biệt là đồng bào vùng cao, vùng sâu, vùng xa ngày càng có ý thức hơn trong việc bảo vệ bản sắc dân tộc, chủ động ‘miễn dịch’ với các dòng văn hóa lệch lạc, độc hại. Trong cơ chế thị trường, dù chịu nhiều tác động vật chất, nhưng nhiều gia đình vẫn giữ vững nếp sống nghĩa tình, gắn bó. Trong thời đại số hóa, người dân biết sử dụng công nghệ thông tin một cách chủ động, có chọn lọc, không bị lệ thuộc hay đánh mất chính mình… góp phần xây dựng một xã hội hài hòa, nhân văn, phát triển bền vững từ nền tảng văn hóa.

Nhìn chung, tỉnh Thái Nguyên đã có những nỗ lực đáng kể trong việc xây dựng hệ giá trị văn hóa nhằm định hướng tư tưởng, lối sống và nhân cách con người trong thời đại mới. Với sự đoàn kết và nỗ lực của người dân, tỉnh Thái Nguyên hy vọng sẽ tiếp tục xây dựng một xã hội hài hòa, nhân văn, phát triển bền vững từ nền tảng văn hóa.