Chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, nhiều công ty đã bắt đầu thực hiện những bước đi cụ thể để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu sự ảnh hưởng đến môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp.

Trong ngành bán lẻ, các doanh nghiệp đang tích cực triển khai các biện pháp giảm thiểu tác động môi trường. Trung tâm Bách hóa Tổng hợp và Siêu thị AEON Xuân Thủy đã triển khai dịch vụ cho thuê túi môi trường, giúp giảm thiểu việc sử dụng túi nilon. Tính trong năm 2024, dịch vụ này đã ghi nhận 22.000 lượt thuê. Khách hàng có thể thuê túi tái chế với giá 5.000 đồng và được hoàn tiền 100% khi trả lại túi. Đây là một trong những nỗ lực của doanh nghiệp trong việc giảm thiểu rác thải nhựa và khuyến khích sử dụng sản phẩm tái chế.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp sản xuất cũng đang ứng dụng đổi mới công nghệ để xanh hóa quy trình sản xuất. Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau đã chủ động nghiên cứu chế tạo sản phẩm đa chức năng, giúp tiết kiệm chi phí cho nông dân và giảm thiểu sự ảnh hưởng đến môi trường. Việc áp dụng công nghệ mới không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động môi trường mà còn tăng cường hiệu quả sản xuất.

Theo khảo sát của Ban IV, có 48,7% doanh nghiệp cho rằng việc giảm phát thải và chuyển đổi xanh là cần thiết hoặc rất cần thiết. Điều này cho thấy nhận thức đang dần thay đổi trong cộng đồng doanh nghiệp. Chuyển đổi xanh không còn là xu hướng, mà đang trở thành tiêu chuẩn mới trong phát triển kinh tế.

Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế, cho rằng chuyển đổi xanh là một quá trình tất yếu, không chỉ là câu chuyện cam kết chính trị của các quốc gia, mà còn là câu chuyện của thị trường và đòi hỏi từ người tiêu dùng. Việc chuyển đổi xanh không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động môi trường mà còn tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Ông Frederick Teo, CEO Gen Zero, Tập đoàn Temasek Holdings, Singapore, nhận định rằng Việt Nam có tiềm năng lớn để khử carbon và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và năng lượng. Việc đầu tư vào các công nghệ xanh và chuyển đổi mô hình kinh tế sẽ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Dù còn nhiều thách thức về chi phí và công nghệ, nhưng sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng, thay đổi và hợp tác là tín hiệu tích cực cho một tương lai tăng trưởng xanh – bền vững – có trách nhiệm. Với sự nỗ lực của doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ chính phủ, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực chuyển đổi xanh.

Hiện nay, mục tiêu giảm phát thải carbon không chỉ còn là một vấn đề môi trường, mà đã trở thành một bài toán tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Không chỉ các ngành công nghiệp truyền thống như xi măng, sắt thép, mà du lịch và nông nghiệp cũng đang phải đối mặt với những thách thức về giảm phát thải khí nhà kính để tiến tới mục tiêu Net Zero toàn cầu.

Đặc biệt, ngành du lịch đang trải qua một quá trình chuyển đổi mạnh mẽ với xu hướng “xanh hóa” để đáp ứng nhu cầu của du khách và yêu cầu của các nền tảng đặt phòng quốc tế. Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết các khách sạn, đặc biệt là khách sạn 4-5 sao, đang đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan.

Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn khác. Điều này bắt nguồn từ thực tế rằng 93% du khách hiện nay ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc giảm thiểu chất thải nhựa.

Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cũng cho biết rằng 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững. Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

Để đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050, các doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Đối với các khách sạn vừa và nhỏ, việc này có thể là một gánh nặng không nhỏ do hạn chế về nguồn lực và công nghệ.

Ông Trần Minh Tiến chia sẻ rằng việc chuyển đổi sang vận hành xanh mang lại nhiều lợi ích cho các khách sạn, như giảm chi phí dài hạn nhờ tiết kiệm điện, nước và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tăng sức hút với du khách khi đáp ứng xu hướng du lịch bền vững; đồng thời tăng uy tín thương hiệu và cơ hội hợp tác với đối tác quốc tế.

Không chỉ ngành du lịch, ngành nông nghiệp cũng đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải khí nhà kính, đặc biệt là khí metan. Mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ đang được áp dụng để giảm phát thải khí metan và tăng năng suất. Ông Tiến cho biết với mô hình này, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào, và lượng khí metan phát thải cũng giảm đáng kể.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm phát thải khí nhà kính ngày càng cấp thiết, các doanh nghiệp đang chung tay xây dựng “công viên carbon” với chiến lược hướng đến trung hòa carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Công viên carbon không chỉ giúp giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng nhau đạt được mục tiêu môi trường.

Việc giảm phát thải carbon và chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp nếu muốn tồn tại và phát triển trong tương lai.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) gần đây đã giới thiệu một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu nhằm hỗ trợ các chủ sở hữu tài sản định hướng danh mục đầu tư của họ phù hợp với các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Khung đầu tư này được ra mắt trong Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London, cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư để lựa chọn các chiến lược đầu tư vừa đảm bảo lợi nhuận tài chính vừa đóng góp vào việc hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN tập trung vào việc mở rộng các công nghệ và tài sản giúp cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này thể hiện một sự khác biệt đáng kể so với các chiến lược khí hậu thông thường, vốn chỉ tập trung vào việc giảm phát thải của danh mục đầu tư. Bằng cách này, khung hướng dẫn này không chỉ giúp các nhà đầu tư đạt được mục tiêu tài chính mà còn đóng góp vào các nỗ lực toàn cầu nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Khung hướng dẫn này bao gồm hai trụ cột chính. Trụ cột đầu tiên cung cấp các khái niệm nền tảng để phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) hoặc thích ứng. Trong khi đó, trụ cột thứ hai đưa ra các tiêu chí đánh giá áp dụng cho mọi loại tài sản, bao gồm bốn yếu tố chính: luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định. Những tiêu chí này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng các khoản đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, cho biết khung hướng dẫn này mở ra con đường để các nhà đầu tư xác định các chiến lược vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa có chủ đích xây dựng danh mục đầu tư thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Với cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Khung hướng dẫn này đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh mà không cần kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường. Đại diện của GIIN nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần vượt qua những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất, tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu.

Nhìn chung, việc GIIN giới thiệu khung đầu tư giải pháp khí hậu được xem là một bước tiến quan trọng trong việc kết nối đầu tư tài chính với các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Bằng cách cung cấp một khuôn khổ rõ ràng và các tiêu chí đánh giá cụ thể, GIIN không chỉ hỗ trợ các nhà đầu tư trong việc đưa ra quyết định đầu tư thông minh mà còn góp phần vào nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại biến đổi khí hậu.

Để biết thêm thông tin về khung hướng dẫn đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN, bạn có thể truy cập vào trang web chính thức của tổ chức này tại https://www.giin.org/ . Thông tin chi tiết về các tiêu chí đánh giá và cách áp dụng khung hướng dẫn này vào thực tiễn đầu tư cũng có thể được tìm thấy trên trang web, giúp các nhà đầu tư có thể bắt đầu hành động nhằm đạt được mục tiêu khí hậu và tài chính của họ.

Chuyển đổi tuần hoàn chính là chìa khóa giúp các doanh nghiệp phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và đảm bảo khả năng tồn tại trong tương lai. Đặc biệt, đối với ngành dệt may, việc chuyển đổi theo mô hình kinh tế tuần hoàn không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để các doanh nghiệp có thể chiếm ưu thế cạnh tranh.

Kinh tế tuần hoàn là một mô hình kinh tế hướng tới sử dụng hiệu quả và tiết kiệm tài nguyên, tái chế chất thải và góp phần bảo vệ môi trường, đồng thời đem lại hiệu quả kinh tế. Mô hình này bao gồm ba nội dung cốt lõi: Giảm thiểu tối đa phát thải ra môi trường thông qua sử dụng tối ưu nhất tài nguyên và năng lượng; tái sử dụng, sửa chữa, bảo dưỡng để kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm; tái chế, tận dụng phế liệu, phế thải trở thành đầu vào cho sản xuất.

Ngành công nghiệp dệt may đang nỗ lực không ngừng để phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn. Trong giai đoạn 2025-2030, ngành dệt may Việt Nam đặt mục tiêu phát triển theo chiều sâu, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng suất và giảm phụ thuộc vào lao động phổ thông.

Để chuyển sang kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp dệt may cần giảm sử dụng sợi nguyên sinh hóa thạch, tăng tỷ lệ polyester tái chế; phát triển sợi cellulose tái tạo thay polyester; thiết kế sản phẩm bằng sợi đơn chất (cotton 100%, polyester 100%) để tái chế dễ dàng; sử dụng nguyên liệu sinh học thay thế một phần polyester.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong khi polyester thông thường phải mất đến 500-1.000 năm mới phân hủy hoàn toàn, thì nguyên liệu polyester tái chế khi được vùi trong đất có khả năng phân hủy đến 68,8% sau 180 ngày. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng cần chuyển đổi sang thuốc nhuộm gốc nước, ít độc hại và dễ phân hủy, cũng như ứng dụng công nghệ nhuộm mới như nhuộm CO₂ siêu tới hạn, nhuộm foam, nhuộm plasma.

Mục tiêu tái chế hợp lý cũng đặt ra yêu cầu điều chỉnh quy trình thiết kế và tái chế quần áo. Hiện nay, việc thiết kế và sản xuất quần áo thường không tính đến điều gì sẽ xảy ra khi quần áo không thể sử dụng được nữa.

Các chuyên gia cho rằng, việc hướng tới nhiều loại vật liệu và phát triển các quy trình tái chế hiệu quả cho những vật liệu này là một bước quan trọng trong việc mở rộng quy mô tái chế, cũng như việc phát triển các vật liệu mới.

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp như TCM – Dệt may Thành Công đã và đang đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt là những sản phẩm thân thiện với môi trường, những sản phẩm tái chế và những sản phẩm có giá trị cao, có quy trình sản xuất khép kín từ sợi – dệt – nhuộm – may, phát triển bền vững (ESG), tăng cường sử dụng 3 loại vật liệu polyester, viscose, cotton tái chế.

Tái chế hợp lý trong ngành dệt may còn gắn liền với yêu cầu đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ xanh để cải thiện tính kinh tế và chất lượng tái chế. Tiến sỹ Nguyễn Thị Thanh Phượng, Viện trưởng Viện Công nghiệp môi trường, cho rằng, cần có một chương trình đổi mới chung để tập trung nỗ lực và đầu tư vào công nghệ tái chế các vật liệu thông thường; cải tiến công nghệ phân loại cũng sẽ hỗ trợ nâng cao chất lượng tái chế bằng cách cung cấp nguyên liệu được xác định rõ ràng.

Với vai trò hạt nhân ngành dệt may, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đặt mục tiêu đến 2030 đạt mức tăng trưởng hai con số, phát triển bền vững theo kinh tế tuần hoàn, xây dựng thương hiệu xuất khẩu riêng. Hiện tỷ lệ sản phẩm xanh của Vinatex đã đạt 25%; toàn hệ thống đã đưa vào sản xuất sản phẩm sợi từ nguyên liệu tái chế tăng cao hàng năm, đến năm 2024 đạt 17.864 tấn.

Ngành dệt may Việt Nam hiện đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia; xuất khẩu dệt may trị giá 44 tỷ USD năm 2024, giữ vị trí thứ hai thế giới. Mục tiêu năm 2025 đạt 47-48 tỷ USD. Hướng đi tới kinh tế tuần hoàn của dệt may Việt Nam nhằm phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, sức khỏe con người, góp phần thực hiện mục tiêu chung của quốc gia và toàn cầu về Net Zero, đồng thời còn tận dụng cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ vững vị thế xuất khẩu hàng đầu thông qua việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về sản phẩm xanh của nhà nhập khẩu.