Hiện tượng các KOL và Influencer trở thành xu hướng trên mạng xã hội trong những năm gần đây đã trở nên phổ biến. Với hàng trăm nghìn người theo dõi, họ có khả năng ảnh hưởng lớn đến cộng đồng mạng. Tuy nhiên, gần đây, một số trong số họ đã bị phát hiện quảng cáo sai sự thật, lợi dụng lòng tin của người hâm mộ để kiếm lợi nhuận.

Mới đây nhất, L.H.T – một influencer sở hữu gần 700.000 người theo dõi – đã bị cộng đồng mạng chỉ trích vì thiếu trung thực trong hoạt động quảng cáo. T. không chỉ tham gia quảng bá mà còn đảm nhận vai trò đại sứ thương hiệu cho một số dòng mỹ phẩm phổ thông. Trên mạng xã hội, T. thường xuyên chia sẻ về hiệu quả sản phẩm này dưới dạng những ‘trải nghiệm cá nhân’, tạo cảm giác chân thật và gần gũi, khiến người theo dõi tin rằng đó là cảm nhận thực tế, không mang mục đích thương mại.

Tuy nhiên, người theo dõi tinh ý phát hiện trong các Vlog và hình ảnh đời thường do chính T. đăng tải, hầu như không thấy sự xuất hiện của những sản phẩm này. Thay vào đó là loạt mỹ phẩm cao cấp, đắt tiền đến từ các thương hiệu nổi tiếng khác. Sự mâu thuẫn giữa hình ảnh quảng bá và tiêu dùng thực tế làm dấy lên nghi ngờ đây là hình thức quảng cáo trá hình, lợi dụng cảm xúc và lòng tin của người theo dõi.

Theo anh Ngô Vũ Thế Thiên – founder một thương hiệu thời trang nội địa, việc ‘bán hình ảnh’ qua mạng xã hội đang là nguồn thu lớn với các influencer. Trên thực tế, việc dựng nên lối sống hoặc câu chuyện cá nhân để gia tăng độ tin cậy cho sản phẩm không còn xa lạ. Cũng theo anh Thiên, một influencer tầm trung ở Việt Nam có thể kiếm 30 – 100 triệu đồng/tháng nếu làm việc đều đặn, còn các gương mặt nổi bật có thể thu về 500 triệu đồng đến 1 tỉ đồng/tháng.

Nhưng thu nhập càng cao thì trách nhiệm càng lớn. Một hình ảnh cá nhân dù được xây dựng khéo đến đâu nhưng nếu dẫn dắt sai lệch hành vi tiêu dùng thì hậu quả có thể là mất lòng tin hoặc đối diện hệ quả pháp lý. Từ trải nghiệm thật đến tù tội, trường hợp kênh TikTok ‘Gia đình Hải Sen’ là ví dụ. Từ hình ảnh gia đình khởi nghiệp thành công, Lê Văn Hải thu hút hàng triệu người theo dõi, tạo nhiều tài khoản cho con và mẹ, lồng ghép quảng cáo ‘siro ăn ngon Hải Bé’ vào các video có trẻ nhỏ để tăng độ tin cậy.

Đặc biệt, con của Hải được cho là thường xuyên sử dụng sản phẩm, nhằm tạo cảm giác chân thực và an toàn. Tuy nhiên, tháng 6 vừa qua, Công an tỉnh Ninh Bình đã khởi tố, bắt tạm giam Lê Văn Hải để điều tra về tội ‘Buôn bán hàng giả là thực phẩm’. Thông tin ban đầu cho thấy chỉ riêng sản phẩm ‘siro ăn ngon Hải Bé’ đã được bán ra hơn 100.000 hộp, mang lại doanh thu hơn 16 tỉ đồng.

Là vấn đề pháp lý liên quan, luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, cho rằng influencer dùng hình ảnh cá nhân để quảng bá sản phẩm được xem là ‘người chuyển tải sản phẩm quảng cáo’. Việc này có vi phạm pháp luật hay không phụ thuộc vào mục đích quảng bá và tính minh bạch của nội dung, cụ thể là sản phẩm có bảo đảm chất lượng, nguồn gốc rõ ràng hay không.

Người tiêu dùng bị thiệt hại vì tin vào nội dung quảng cáo sai có quyền khởi kiện cá nhân hoặc tổ chức liên quan. Nếu có đủ chứng cứ, họ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tính mạng. ThS Nguyễn Thị Thu Hiền, chuyên gia giáo dục, cho rằng khi người nổi tiếng chia sẻ trải nghiệm cá nhân, khán giả dễ tin vì cảm thấy gần gũi.

Nhưng nếu hình ảnh đó là giả thì việc lợi dụng niềm tin không chỉ thiếu trung thực mà còn có thể gây tổn thương tâm lý, nhất là với giới trẻ.

Cộng đồng mạng xã hội đang chứng kiến một sự thay đổi đáng kể trong cách nhìn nhận về các KOL (người có ảnh hưởng trực tuyến). Từ việc được xem là hình mẫu lý tưởng với hình ảnh tích cực và truyền cảm hứng, nhiều KOL nay đã trở thành tâm điểm chỉ trích trên mạng xã hội. Những ồn ào liên quan đến cách hành xử, đời tư và đạo đức nghề nghiệp của các KOL đã được cộng đồng mạng ‘tấn công’ dồn dập trên ứng dụng Threads.

Mới đây, trường hợp của Tina Thảo Thi (Nguyễn Tiến Thịnh, sinh năm 1998), một TikToker nổi tiếng với hình ảnh lạc quan và năng lượng tích cực, đang vướng lùm xùm khi bị nhiều đối tác trong ngành quảng cáo đưa vào ‘danh sách đen’ (blacklist). Bài đăng xin lỗi kèm cam kết tiếp thu ý kiến trên Threads của Tina đã thu hút gần 2 triệu lượt xem chỉ sau chưa đầy một ngày. Không ít người dùng mạng xã hội đã bày tỏ sự thất vọng trước cách cư xử của các KOL.

Trường hợp của Tina không phải cá biệt. Từ đầu năm đến nay, hình tượng ‘nàng thơ’ của influencer với phong cách nhẹ nhàng và đời sống hoàn mỹ liên tục bị đặt dưới lăng kính soi xét. Hồi tháng 6, Thạch Trang (Thạch Nguyễn Phương Trang, sinh năm 1998), YouTuber du học sinh Đức, cũng vướng loạt tranh cãi. Cô bị chỉ trích vì trả thù lao thấp cho tình nguyện viên trong buổi Meet & Greet do chính mình tổ chức, trong khi vé bán ra lên đến 250.000 đồng/người. Cùng thời điểm, Trang còn bị phát hiện sao chép tranh một họa sĩ Nhật Bản để in ảnh làm quà hoặc bán cho fan.

Bên dưới bài đăng xin lỗi, câu mở đầu ‘Tôi xin lỗi vì bị phát hiện’ vô tình trở thành ‘mồi nổ’ cho loạt tranh cãi tiếp theo. Bản ghi chú dài 650 chữ được xem là đáp trả vòng vo, thiếu chân thành. Lê Hà Trúc – KOL sở hữu lượng người theo dõi đông đảo, nổi tiếng với hình ảnh và cuộc sống chỉn chu, hoàn hảo trong từng khung hình ‘chìm’ trong drama kéo dài hơn một tháng.

Vụ lùm xùm bắt đầu từ Threads, khi một tài khoản lên tiếng về thái độ ứng xử của Trúc hút hơn 4 triệu tiếp cận, kèm theo đó là một loạt bình luận tố cô ‘làm màu’, ‘gồng’, ‘không thật’, không tiếp nhận góp ý. Cô cũng bị chỉ trích thái độ đáp trả gay gắt, xóa bình luận, chặn người theo dõi.

Các bài tranh cãi gần đây hầu hết đều bùng nổ và lan truyền từ Threads. Những bài viết chia sẻ quan điểm, ‘bóc phốt’ KOL dễ dàng hút đến hàng triệu lượt tiếp cận. Tất cả dẫn dắt cộng đồng mạng ‘cháy lan’ cảm xúc từ tò mò đến phẫn nộ.

Theo nghiên cứu của Katie Notopoulos từ tạp chí Business Insider, Threads – ứng dụng mạng xã hội mới của Instagram – đang tràn ngập các nội dung câu tương tác. Nền tảng này dường như ưu tiên bình luận hơn chia sẻ lại (repost) hay lượt thích, khiến nó trở thành mảnh đất màu mỡ cho những chiến thuật thao túng.

Sự non trẻ của Threads khiến người dùng chưa đủ kinh nghiệm nhận diện các bài câu tương tác, từ đó tạo cơ hội cho những luồng dư luận bùng phát nhanh chóng.

Ngày 24/7 vừa qua đã trở thành một ngày đầy tranh cãi trên mạng xã hội khi một du khách Malaysia chia sẻ về trải nghiệm không mấy tích cực tại Sa Pa, một điểm đến nổi tiếng với vẻ đẹp yên bình và khí hậu se lạnh dễ chịu. Tuy nhiên, thay vì tận hưởng không khí trong lành và cảnh quan tuyệt đẹp, du khách này lại phải trải qua một đêm gần như mất ngủ vì âm thanh “lạ” từ phòng bên cạnh.

Người gây ồn đã được xác định là một influencer Việt Nam, và câu hỏi được đặt ra là liệu việc là một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội có cho phép bạn hành xử một cách vô ý thức và thiếu tôn trọng người khác? Bài đăng của du khách Malaysia không chỉ phản ánh một trải nghiệm cá nhân mà còn như một tuyên bố ngắn gọn, đầy mỉa mai về cách một bộ phận người tự nhận mình là “người truyền cảm hứng” lại hành xử không khác gì một nhóm khách thiếu ý thức.

Cụ thể, influencer này đã gây ồn ào lúc 2 giờ sáng, mở toang cửa phòng và không phản ứng khi có người đứng ngay cửa. Điều này đã được bên khách sạn xác nhận, và như thể cái mác influencer là một giấy phép miễn trừ phép lịch sự cơ bản. Nhiều cư dân mạng đã lên tiếng chỉ trích và mỉa mai dưới bài đăng trên fanpage, cho rằng người này chỉ có sức ảnh hưởng tới đàn gà và hành xử của anh ta là không thể chấp nhận được.

Qua vụ việc này, có thể thấy rằng việc tôn trọng quy định và không gian riêng tư của người khác là điều cần thiết, đặc biệt là trong lĩnh vực du lịch. Việc một influencer hành xử thiếu ý thức và gây ảnh hưởng xấu đến người khác đã đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của những người có ảnh hưởng trong xã hội. Đây có lẽ là một bài học dành cho những bạn trẻ đi du lịch, dù bạn có là ai thì cũng phải tôn trọng các quy định của pháp luật và của địa phương nơi bạn đặt chân đến cũng như sự riêng tư của mọi người ở đó.

Nơi lưu trú của du khách và nam thanh niên kể trên cũng nên rút kinh nghiệm trong vấn đề nhắc nhở khách lưu trú đảm bảo trật tự, không gây ảnh hưởng xấu đến những người xung quanh. Bài học này không chỉ dành cho các bạn trẻ mà còn cho tất cả những ai đang hoạt động trong lĩnh vực du lịch và những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội.

Trong bối cảnh du lịch đang trở thành một ngành công nghiệp lớn, việc đảm bảo chất lượng dịch vụ và trải nghiệm cho du khách là điều cần thiết. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là du khách và những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội được phép hành xử vô ý thức và thiếu tôn trọng người khác. Trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn môi trường du lịch lành mạnh và tôn trọng quy định là điều cần thiết để phát triển ngành công nghiệp này một cách bền vững.

Như vậy, qua vụ việc này, chúng ta cần rút ra những bài học kinh nghiệm để tránh lặp lại những tình huống tương tự trong tương lai. Sự phát triển của mạng xã hội và ngành du lịch đòi hỏi mỗi cá nhân phải có ý thức và trách nhiệm trong việc hành xử và tác động của mình đến xã hội.

Trong lĩnh vực nội dung trên mạng xã hội, việc kiếm tiền và kinh doanh luôn đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, để đạt được thành công và duy trì sự tin tưởng của khán giả, các nhà sáng tạo nội dung cần phải biết cách cân bằng giữa việc kinh doanh và giữ lại sự tỉnh táo trước đồng tiền.

Tuyền Saphia, một người làm nội dung ẩm thực trên TikTok với hơn 1,2 triệu người theo dõi, là một ví dụ điển hình về cách duy trì sự rõ ràng và vững vàng trong cách làm nghề. Không giống như nhiều người khác, Tuyền không chấp nhận mọi lời mời booking quảng bá mà cô nhận được. Thay vào đó, cô chỉ chọn những dự án mà cô tin tưởng và cảm thấy thoải mái khi quảng bá. Điều này giúp cô duy trì sự tin tưởng của khán giả và tránh những tình huống khó xử.

Trong môi trường kinh doanh gắn liền với nội dung cá nhân, doanh số thường được xem là thước đo rõ ràng nhất. Tuy nhiên, Tuyền không xem việc bán cháy hàng là nhiệm vụ bắt buộc. Cô chỉ cần bán những sản phẩm mà cô dám đứng sau nó nếu có chuyện xảy ra. Sự tỉnh táo và rõ ràng trong cách làm nghề của Tuyền giúp cô giữ được sự tin tưởng của khán giả.

Không phải ai làm nội dung cũng có thể kinh doanh, và không phải ai kinh doanh cũng giữ được sự tỉnh táo trước đồng tiền. Tuy nhiên, với cách làm nghề của Tuyền Saphia, người ta có thể thấy rằng bán thứ mình dám chịu trách nhiệm, nhận việc mình thấy đúng, và từ chối những gì khiến bản thân không thoải mái là những yếu tố quan trọng giúp một nhà sáng tạo nội dung thành công.

Đối với những người làm nội dung muốn kinh doanh, việc học hỏi từ kinh nghiệm của Tuyền Saphia là rất quan trọng. Bằng cách tập trung vào chất lượng và sự tin tưởng, các nhà sáng tạo nội dung có thể xây dựng một thương hiệu vững chắc và lâu dài. Tuyền Saphia đã chứng minh rằng thành công không chỉ đến từ việc kiếm tiền mà còn từ việc giữ được sự tỉnh táo và nguyên tắc trong công việc.

Cuối cùng, để đạt được thành công trong lĩnh vực nội dung và kinh doanh, các nhà sáng tạo cần phải biết cách cân bằng giữa việc kinh doanh và giữ lại sự tỉnh táo trước đồng tiền. Bằng cách áp dụng những nguyên tắc và kinh nghiệm của Tuyền Saphia, họ có thể xây dựng một sự nghiệp lâu dài và thành công trong lĩnh vực này.