Cuộc xung đột giữa Israel và Iran đã leo thang đến mức độ mới trong thời gian gần đây. Theo các nguồn tin, rạng sáng ngày 13/6/2025, Israel đã triển khai chiến dịch ‘Sư tử trỗi dậy’, huy động hơn 200 chiến đấu cơ đồng loạt tập kích vào các mục tiêu ở nhiều khu vực rộng lớn tại miền bắc Iran.

Cuộc tấn công này đã giúp Israel kiểm soát hoàn toàn không phận, phá hủy và gây thiệt hại nặng nhiều cơ sở hạt nhân, nhà máy sản xuất tên lửa đạn đạo của Tehran. Mục tiêu quan trọng của cuộc tấn công này là các chỉ huy quân sự, các nhà khoa học hàng đầu của Iran, những người mà Tel Aviv cho rằng đóng vai trò thiết yếu trong việc thực hiện chương trình hạt nhân có thể đe dọa đến sự sống còn của Israel.

Trong cuộc tấn công này, hàng loạt tướng lĩnh cấp cao đã bị thiệt mạng, trong đó có Tư lệnh Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), tướng Hosein Salami; Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran, tướng Mohammed Bagheri… Israel còn nhắm mục tiêu vào các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, hạ sát cựu giám đốc chương trình hạt nhân của Iran, nhà khoa học Fereidoun Abbasi và nhiều chuyên gia vật lý, hóa học, vật lý hạt nhân… Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei cũng là một trong những mục tiêu bị nhắm đến.

Ngay lập tức, Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei được đưa đến một nơi trú ẩn bí mật nằm sâu dưới lòng đất, hạn chế mọi liên lạc với ngay cả những phụ tá thân cận nhất và tuyệt đối tránh sử dụng các hình thức liên lạc bằng thiết bị điện tử. Có thể nói là với sự giúp đỡ của các cơ quan tình báo, Israel đã thành công trong việc tiêu diệt các chỉ huy quân sự, quan chức tình báo cấp cao cũng như các nhà khoa học hàng đầu Iran, những người đóng vai trò hàng đầu trong chương trình hạt nhân của Tehran.

Ngay sau đó, Mỹ đã can thiệp quân sự nhằm hỗ trợ đồng minh Tel Aviv trong xung đột Israel – Iran. Ngày 19/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra một tuyên bố, theo đó, ông sẽ đưa ra quyết định hành động (quân sự) hay không “trong vòng hai tuần tới”, căn cứ vào “các tiến triển trong đàm phán có thể (giữa Mỹ) với Iran trong tương lai gần”.

Tuy nhiên, vào đêm 20/6, không quân chiến lược Mỹ đã giáng đòn đánh vào các cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran. Bảy chiếc máy bay ném bom tàng hình chiến lược B-2 Spirit đã ném 14 quả bom xuống hai cơ sở hạt nhân của Iran là Fordow và Natanz, trong khi căn cứ thứ ba, Isfahan, bị tàu ngầm Mỹ phóng 20 tên lửa Tomahawk tấn công.

Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng đã “phá hủy hoàn toàn” các cơ sở hạt nhân của Iran. Có thể đoán chắc chắn một điều là chương trình hạt nhân của Iran đã bị ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng và Tehran sẽ phải cần một thời gian rất dài nếu có ý định phục hồi lại chương trình hạt nhân gây tranh cãi của mình.

Bằng việc trực tiếp tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran, Tổng thống Donald Trump đã phá vỡ điều cấm kị mà lâu nay ông vẫn né tránh: trực tiếp can dự vào một cuộc chiến ở bên ngoài nước Mỹ. Đây là một canh bạc chính trị đầy rủi ro, khi mà nước Mỹ có thể bị cuốn vào một cuộc chiến tranh không hồi kết mà không ai biết được sẽ dẫn tới những hậu quả gì.

Câu hỏi đặt ra ở đây là liệu các đợt oanh kích của Israel và Mỹ, vừa phá hủy các cơ sở vật chất như máy ly tâm, lò phản ứng, vừa sát hại các tướng lĩnh và nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, liệu đã đủ khả năng phá hủy hoàn toàn chương trình hạt nhân của Tehran hay chưa? Không một ai trong thời điểm hiện tại có câu trả lời chắc chắn cho câu hỏi này.

Tổng thống Donald Trump, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tuyên bố rằng những cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran không nhằm mục tiêu làm “thay đổi chế độ” ở Tehran. Nhưng lịch sử các cuộc can thiệp quân sự từng nhiều lần cho thấy một khi tiếng nói của bom đạn thay thế cho đối thoại thì không loại trừ khả năng từ những mục tiêu hẹp ban đầu đã trượt sang các mục tiêu rộng lớn hơn, lâu dài, phức tạp và khó giải quyết hơn.

Các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran và các cường quốc châu Âu sẽ diễn ra tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 25 tháng 7 tới đây. Đây là bước tiếp nối sau khi nhóm E3 gồm Pháp, Đức và Anh đưa ra tối hậu thư liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran.

Trước đó, vào ngày 17 tháng 7, Ngoại trưởng các nước E3 cùng người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu đã có buổi điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi. Đây là lần đầu tiên họ trao đổi sau các cuộc tấn công của Israel và Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran tháng trước. E3 cùng với Trung Quốc và Nga là các bên tham gia vào thỏa thuận hạt nhân Iran ký năm 2015, trong khi Mỹ, dù là bên ký kết, đã rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baghaei, xác nhận rằng các cuộc đàm phán sẽ diễn ra ở cấp Thứ trưởng Ngoại giao. Nhóm E3 cảnh báo sẽ tái áp dụng các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Iran vào cuối tháng 8 nếu các cuộc đàm phán hạt nhân hiện tại không nối lại hoặc không đạt được kết quả cụ thể.

Xung đột giữa Israel và Iran đã cản trở tiến trình đàm phán. Trước đó, Tehran và Washington đã tổ chức 5 vòng đàm phán hạt nhân với sự trung gian của Oman. Một trong những điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán là vấn đề làm giàu uranium của Iran. Các cường quốc phương Tây muốn Iran giảm mức này xuống 0 nhằm giảm thiểu nguy cơ vũ khí hóa, nhưng Tehran khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục đích dân sự.

Song song đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc gặp với cố vấn hàng đầu về vấn đề hạt nhân của Iran, Ali Larijani, tại Điện Kremlin. Trong buổi gặp, Larijani đã trình bày đánh giá về tình hình leo thang ở Trung Đông và xung quanh chương trình hạt nhân của Iran. Tổng thống Putin cũng bày tỏ lập trường của Nga về cách thức ổn định tình hình trong khu vực và tìm kiếm giải pháp chính trị cho chương trình hạt nhân của Iran.

Các bên liên quan đang kỳ vọng vào kết quả tích cực từ các cuộc đàm phán sắp tới. Tuy nhiên, với lịch sử phức tạp của xung đột và các yêu cầu khác nhau từ mỗi bên, việc đạt được một thỏa thuận thống nhất vẫn còn là một thách thức lớn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây tuyên bố sẽ phá hủy bất kỳ cơ sở hạt nhân mới nào của Iran nếu chúng được xây dựng. Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Iran đang leo diễn.

Trong một bài viết trên mạng xã hội Truth Social ngày 19/7, Tổng thống Trump cho biết rằng cả 3 cơ sở hạt nhân ở Iran đều đã bị phá hủy hoàn toàn trong các cuộc không kích của Mỹ. Ông cho rằng sẽ mất nhiều năm để khôi phục chúng về trạng thái hoạt động. Tổng thống Trump cũng cảnh báo rằng nếu Iran muốn xây dựng lại các cơ sở hạt nhân, sẽ có lợi hơn nhiều cho họ nếu bắt đầu lại mọi thứ từ đầu ở 3 địa điểm khác nhau trước khi các cơ sở này bị phá hủy.

Cùng ngày, người phát ngôn chính thức của Ủy ban An ninh Quốc gia và Chính sách Đối ngoại thuộc Quốc hội Iran, Ebrahim Rezaei, tuyên bố rằng nếu áp lực trừng phạt tiếp tục, Tehran có thể rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân và bắt đầu làm giàu uranium vượt mức 60%.

Tương lai của thỏa thuận hạt nhân Iran đang là một câu hỏi lớn. Mỹ và Iran từng tham gia nhiều vòng đàm phán nhằm đạt được một thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Tehran, nhưng các cuộc thương lượng đã bị đình trệ. Trong khi đó, Tổng thống Trump vẫn để ngỏ khả năng ném bom các cơ sở hạt nhân Iran một lần nữa nếu ông cho rằng đó là hành động cần thiết.

Tại một cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 27/6, Tổng thống Trump cho biết ông không tin rằng Iran có thể “quay trở lại vũ khí hạt nhân trong thời gian tới”, sau các cuộc không kích của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, ông cũng cho biết ông “không thực sự” lo ngại về các cơ sở hạt nhân bí mật ở Iran.

Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh NATO gần đây, Tổng thống Trump tuyên bố rằng Mỹ sẽ tấn công Iran nếu họ xây dựng lại chương trình làm giàu hạt nhân của mình. “Chắc chắn rồi”, ông Trump nói.

Hồi tháng 6, Đặc phái viên Trung Đông của Tổng thống Trump, ông Steve Witkoff, nhấn mạnh Mỹ tiếp tục coi việc làm giàu uranium và phát triển vũ khí hạt nhân của Iran là những “lằn ranh đỏ”. Ông đồng thời bày tỏ hy vọng về một thỏa thuận hòa bình toàn diện với Tehran.

Các cuộc không kích của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran đã gây ra những thiệt hại đáng kể. Ông Trump xác nhận rằng 3 cơ sở hạt nhân của Iran đã bị phá hủy hoàn toàn. Tuy nhiên, Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ đánh giá rằng đòn tập kích chỉ làm chậm lại chương trình hạt nhân của Iran trong vài tháng.