Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực và ý nghĩa để tri ân các gia đình chính sách, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh.

Các đoàn công tác do các đồng chí lãnh đạo tỉnh, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh và các cơ quan, đơn vị của tỉnh đã đến thăm hỏi, tặng quà các gia đình chính sách, người có công với cách mạng tại các xã, phường trên địa bàn tỉnh. Tại các gia đình đến thăm, các đồng chí lãnh đạo đã ân cần hỏi thăm sức khỏe, tình hình đời sống, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và bày tỏ lòng tri ân sâu sắc với những đóng góp, hy sinh của các gia đình, vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Các đồng chí lãnh đạo cũng nhấn mạnh: Những cống hiến của các thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng đã góp phần để đất nước và quê hương có được sự bình yên, phát triển hôm nay. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên luôn trân trọng, biết ơn và có trách nhiệm gìn giữ, tiếp nối truyền thống ấy.

Trong dịp này, các đoàn công tác đã trao tặng các phần quà của Chủ tịch Quốc hội, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh Thái Nguyên cho các gia đình chính sách, người có công với cách mạng. Hoạt động thăm hỏi, tặng quà người có công là hoạt động thiết thực, thể hiện đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’ của dân tộc, thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và lãnh đạo các cấp đối với thế hệ đi trước.

Tỉnh Thái Nguyên hiện có gần 30.000 gia đình, đối tượng chính sách, người có công với cách mạng. Trong dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể của tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những hy sinh, đóng góp của các gia đình chính sách, người có công với cách mạng.

Các hoạt động này không chỉ thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và lãnh đạo các cấp đối với thế hệ đi trước mà còn góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc.

Quảng Ngãi đã và đang nỗ lực triển khai công tác quy tập, tìm kiếm và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Trong những năm qua, các cấp lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính liệt sĩ. Cơ quan chức năng tỉnh đã phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN, với hy vọng xác định được danh tính của các liệt sĩ.

Nghĩa trang Liệt sĩ Nghĩa Thắng, xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi là một trong những nghĩa trang được xây dựng từ năm 1984, với 786 phần mộ liệt sĩ, trong đó có 396 phần mộ chưa xác định thông tin. Công tác khai quật, lấy mẫu sinh phẩm tại nghĩa trang đã được tiến hành cùng với việc tu bổ, chỉnh trang lại các phần mộ liệt sĩ. Qua công tác khai quật, toàn bộ 396 phần mộ liệt sĩ chưa xác định thông tin đã được lấy mẫu kiểm tra chất lượng để giám định ADN. Ông Nguyễn Văn Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Tư Nghĩa cho biết, việc lấy mẫu ADN xác định lại danh tính cho liệt sĩ là việc làm vô cùng ý nghĩa, giúp các gia đình tìm được thân nhân và trả lại tên cho các liệt sĩ.

Tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp với Cục Người có công, Bộ Nội vụ và Viện Pháp y Quốc gia tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để xác định gen các liệt sĩ chưa xác định danh tính. Năm 2024, tỉnh đã tiến hành khai quật gần 1.100 mộ liệt sĩ đang được chôn cất ở các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh mà chưa xác định danh tính.

Là người trực tiếp thu thập các mẫu sinh phẩm ở Nghĩa trang xã Nghĩa Thắng, bà Chu Thị Thủy, Giám định viên, Viện Pháp y Quốc gia cho biết, chất lượng các hài cốt được khai quật tại Nghĩa trang xã Nghĩa Thắng đủ điều kiện để giám định ADN chiếm tỷ lệ khoảng 50% đến trên 50% bộ hài cốt được lấy mẫu.

Từ năm 2021 đến tháng 3/2025, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp lấy 96 mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN, kết quả, 3 liệt sĩ được xác định có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ. Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã phối hợp với Cục Người có công và Viện Pháp y quốc gia khai quật hơn 2.000 mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính tại 19 Nghĩa trang trong tỉnh, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN.

Trung tá Hồ Viết Ba, Trưởng ban chính sách, Phòng chính trị, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Ngãi cho biết, thực hiện công tác số hóa trong công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm quy tập liệt sĩ thời gian qua, Ban chính sách triển khai toàn diện, đồng bộ và đạt hiệu quả thiết thực.

Tỉnh Quảng Ngãi là chiến trường rất ác liệt trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, tổng số liệt sĩ hy sinh trên địa bàn tỉnh là hơn 37.000. Đến nay đã tìm kiếm quy tập được hơn 34.000 liệt sĩ; số chưa tìm kiếm được là hơn 2.700 liệt sĩ. Đồng thời có gần 1.000 liệt sĩ là con em tỉnh Quảng Ngãi hy sinh trên địa bàn tỉnh khác và làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào, Campuchia.

Những năm qua, Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Quảng Ngãi triển khai nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính liệt sĩ còn thiếu thông tin. Bên cạnh công tác quy tập, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục phối hợp Cục người có công để lấy mẫu gen (ADN) để xác định danh tính những phần mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin.

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi cho biết, sau sắp xếp, vẫn xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải tiếp tục thực hiện. Sẽ tập trung xác định thông tin mộ liệt sĩ hiện nay còn thiếu thông tin kết hợp với việc xây dựng Đề án tổng thể sửa chữa, nâng cấp mộ liệt sĩ kết hợp qua đó thực hiện xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Trong những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Kết quả bước đầu đã giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ.

Nhân kỷ niệm Ngày Thương binh – Liệt sĩ năm nay, tỉnh Đắk Lắk đã hoàn thành chương trình hỗ trợ xóa nhà tạm cho gia đình người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ. Đây là một hoạt động thiết thực, thể hiện sự tri ân sâu sắc của cả hệ thống chính trị và toàn dân với những người đã cống hiến, hy sinh cho Tổ quốc.

Tại xã Liên Sơn Lắk, bà H Lang Ông, một cô gái M’nông từng tham gia cách mạng trong thời chiến, đã được hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà ở. Ngôi nhà mới của bà được xây dựng sát bên nhà của gia đình cháu gái, vừa đảm bảo sự gần gũi, tiện bề chăm sóc, lại vừa giữ được không gian riêng tư. Đây không chỉ là một ngôi nhà mà còn là sự ghi nhận, một lời tri ân sâu sắc mà Đảng, Nhà nước dành cho những người có đóng góp thầm lặng trong thời chiến như bà H Lang.

Cùng chung niềm vui ấy, bà H Pông, trú tại buôn Yơn, xã Liên Sơn Lắk, cũng đã được hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà ở. Bà H Pông có 3 người con, nhưng chồng đã mất, các con đã lập gia đình và có cuộc sống riêng. Do kinh tế eo hẹp, trước đây bà phải sống trong cái chòi dựng tạm bợ trên mảnh đất của gia đình. Giờ đây, bà đã có một căn nhà kiên cố để ở.

Tỉnh Đắk Lắk đã triển khai xây mới và sửa chữa 9.493 căn nhà cho các đối tượng thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, gia đình người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ. Trong đó, nhà ở cho gia đình người có công là 608 căn, gồm 155 căn xây mới và 453 căn sửa chữa.

Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành dứt điểm việc hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người có công, thân nhân, gia đình liệt sĩ trước ngày 27/7 năm nay. Đến thời điểm này, Đắk Lắk đã hoàn thành và bàn giao tổng số 607/608 căn nhà cho các đối tượng chính sách có công.

Mỗi ngôi nhà được hoàn thành và bàn giao đúng dịp cả nước tri ân các thương binh, liệt sĩ chính là biểu tượng sống động của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và trách nhiệm cộng đồng. Việc hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người có công, thân nhân liệt sĩ không chỉ giúp họ cải thiện điều kiện sống mà còn thể hiện sự quan tâm, sự trân trọng của Đảng và Nhà nước đối với những cống hiến và hy sinh của họ.

Chương trình hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ tại tỉnh Đắk Lắk đã góp phần giúp nhiều gia đình có được cuộc sống tốt hơn, an tâm và ổn định. Điều này cũng thể hiện sự gắn kết và chăm sóc của cả hệ thống chính trị đối với những người đã dành cả cuộc đời để bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Đắk Lắk tiếp tục là một trong những địa phương tích cực triển khai và hoàn thành các chương trình hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng chính sách, thể hiện sự quyết tâm và nỗ lực trong việc thực hiện các chủ trương và chính sách của Đảng và Nhà nước.

Tham khảo thêm thông tin về các hoạt động hỗ trợ người có công và thân nhân liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Trong những ngày tháng 7, các cán bộ, đoàn viên thanh niên (ĐVTN) xã Sơn Đông đã đến thăm và trò chuyện với những người mẹ, người cha, và thân nhân của các gia đình liệt sĩ trên địa bàn xã. Hoạt động này không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc mà còn mang lại niềm vui và động viên tinh thần cho những người thân yêu của họ.

Ở thôn Hương Ngãi, cụ bà Triệu Thị Trinh không giấu được niềm xúc động khi ngắm nhìn bức ảnh rõ nét của người con trai, liệt sĩ Triệu Quốc Bình. Bức ảnh đã được phục chế với công nghệ hiện đại, giúp cụ có thể nhìn thấy gương mặt thân yêu sau nhiều năm tháng chỉ còn trong ký ức. “Bức ảnh này đã giúp tôi nhớ lại những kỷ niệm đẹp về con trai tôi. Tôi rất biết ơn các bạn trẻ đã giúp tôi có được bức ảnh này”, cụ bà nói.

Tỉnh Đoàn đã chỉ đạo các cơ sở đoàn khảo sát thực tế tại địa phương để nắm được tình hình có những liệt sĩ ra đi và để lại tấm hình cho gia đình, nhưng có người chỉ là tấm ảnh vẽ chì chân dung từ người thân miêu tả lại. Thời gian trôi qua, những tấm hình kỷ niệm, những di ảnh thờ cũng đã phai mờ và hư hỏng theo năm tháng không còn nhìn rõ. Điều này đã thôi thúc các đoàn viên thanh niên phải tìm cách để phục hồi những tấm ảnh này.

Với lòng tri ân các liệt sĩ của thế hệ trẻ, mong muốn được phục hồi tấm ảnh mà các anh hùng liệt sĩ để lại, Đoàn thanh niên các xã, phường đã phối hợp cùng cấp ủy chi bộ, chi đoàn các khu dân cư và xin phép các gia đình thực hiện chương trình này. Chương trình được thực hiện chủ yếu từ nguồn xã hội và đã được nhiều đơn vị, tổ chức đồng hành. Các bức ảnh được phục dựng bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), với sự hỗ trợ kỹ thuật, dựa trên những bức ảnh cũ và thông tin từ gia đình cung cấp.

Qua công nghệ hiện đại, hình ảnh các liệt sĩ được tái hiện một cách sống động và chân thực, giúp người thân có cơ hội nhìn lại gương mặt thân yêu sau nhiều năm tháng chỉ còn trong ký ức. Các đoàn viên thanh niên hy vọng rằng những hoạt động này sẽ giúp các gia đình liệt sĩ có thêm động lực và niềm vui trong cuộc sống.

Việc phục dựng di ảnh của các liệt sĩ không chỉ giúp người thân có cơ hội nhìn lại gương mặt thân yêu mà còn là cách để thế hệ trẻ tri ân và nhớ ơn những người đã hy sinh vì Tổ quốc. Hoạt động này đã thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của các đoàn viên thanh niên đối với những người đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc.

Tìm hiểu thêm về chương trình phục dựng di ảnh liệt sĩ tại địa phương bạn

Ông Lưu Văn Ninh, một thương binh hạng 2/4 tại phường Long Biên, Hà Nội, là một tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm và lòng nhiệt huyết với cộng đồng. Sinh năm 1951, ông đã tham gia chiến trường khi mới 17 tuổi và trở về với những vết thương không còn lành lặn. Tuy nhiên, thay vì buông xuôi, ông đã chọn cách tiếp tục sống và cống hiến cho xã hội.

Ông Ninh đã kể lại những ký ức không thể nào quên về cuộc chiến tranh khốc liệt khi xưa. Năm 1968, ông quyết định tình nguyện lên đường chiến đấu, dù đang học lớp 10 tại Hà Nội. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, nhưng ông vẫn nhớ như in những ngày tháng bom đạn. Sau chiến tranh, ông bị thương nghiêm trọng và mất một cánh tay, nhưng ông không để điều đó ngăn cản mình tiếp tục sống và cống hiến.

Sau khi về hưu vào năm 1992, ông Ninh không ngừng nghĩ cách làm sao để xây dựng cộng đồng ngày một tốt đẹp hơn. Ông đã đứng ra thành lập tổ vay vốn giúp các hộ nghèo có điều kiện làm ăn, phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo. Ông cũng xây dựng đội văn nghệ cựu chiến binh của tổ dân phố, và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục truyền thống, kết nối trường học với cựu chiến binh để tổ chức các buổi ngoại khóa, thăm viếng nghĩa trang liệt sĩ, kể chuyện lịch sử cho học sinh.

Ông Ninh cũng luôn cố gắng hoàn thành tốt mọi việc để không phụ lòng bà con. Ông là người tiên phong trong các hoạt động giáo dục truyền thống, và đã nhắn nhủ với thế hệ trẻ rằng: “Thời nào cũng cần bản lĩnh. Thời chúng tôi chiến đấu bằng súng đạn, thì các bạn trẻ hôm nay cần chiến đấu bằng tri thức. Phải học tập, rèn luyện và sống có trách nhiệm để đưa đất nước tiến xa hơn, để sánh vai và không thua kém các nước trên thế giới.”

Hiện nay, hơn 70 tuổi, ông Ninh vẫn cùng vợ đồng hành trong mọi công việc. Bà Thơ, vợ ông, là Chi hội trưởng phụ nữ ở địa phương, góp phần tích cực vào các hoạt động vì phụ nữ và trẻ em. Cuộc sống của ông là một bản anh hùng ca không lời, là cách ông tri ân quá khứ, là lời cảm ơn dành cho đồng đội đã hy sinh và là ngọn đèn soi đường cho lớp trẻ hôm nay học tập, noi theo.

Ở một ngôi làng nhỏ tại thôn Tân Phong, xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, có một người phụ nữ đã hơn 60 năm qua âm thầm ở vậy để thờ chồng, người liệt sĩ đã hy sinh trong chiến trường. Câu chuyện của bà Trần Thị Tuấn là một lát cắt sâu sắc và lặng lẽ về đức thủy chung và sự hy sinh thầm lặng của những người ở lại sau chiến tranh.

Tình yêu của bà Tuấn và ông Nguyễn Đình Huề bắt đầu trong những ngày tháng khó khăn của chiến tranh. Họ quen nhau trong các buổi sinh hoạt thanh niên và trong những lần làm việc cùng nhau trên cánh đồng. Cuộc hôn lễ của họ diễn ra vào ngày 26/12/1962, tuy nhiên chỉ mười ngày sau, ông Huề lại phải trở lại đơn vị chiến đấu. Mỗi năm, ông chỉ có thể về thăm bà một hoặc hai lần, và mỗi lần gặp nhau đều là một lần họ phải chia ly.

Năm 1965, trong một trận đánh ác liệt, ông Huề đã hy sinh. Tin tức về sự ra đi của ông được thông báo qua một bức điện báo ngắn ngủi. Từ đó, căn nhà nhỏ của bà Tuấn không còn tiếng cười và bước chân của người lính trẻ, thay vào đó là sự cô đơn và nỗi nhớ kéo dài.

Hơn nửa thế kỷ qua, bà Tuấn đã sống một cuộc đời chỉ để thờ chồng. Bà đã từ chối tất cả những người đàn ông khác khi họ ngỏ ý muốn sẻ chia cuộc sống với bà. Đối với bà, tình yêu không được đo bằng thời gian sống bên cạnh nhau, mà bằng sự chung thủy và tình yêu mà một người dành cho người khác đến cuối đời.

Hiện tại, cuộc sống của bà Tuấn khá khó khăn. Bà dựa vào trợ cấp chính sách và sự giúp đỡ của hàng xóm. Mỗi tháng Bảy, bà lại nhận được sự thăm hỏi và tặng quà từ chính quyền và hội phụ nữ. Tuy nhiên, bà vẫn chưa thể quên được người chồng đã mất. Tâm nguyện của bà là được biết nơi ông được an nghỉ để bà có thể thắp cho ông một nén nhang.

Tuổi đã cao, sức đã yếu, nhưng bà Tuấn vẫn không từ bỏ tâm nguyện đó. Nó là động lực để bà sống tiếp qua từng ngày tháng. Câu chuyện về bà Trần Thị Tuấn là một minh chứng cho sự hy sinh và đức thủy chung của những người phụ nữ Việt Nam trong thời chiến tranh.

Những người như bà Tuấn không trực tiếp cầm súng chiến đấu, nhưng sự hy sinh của họ là không nhỏ. Họ đã đánh đổi cả thanh xuân của mình để giữ gìn ký ức về một lời hứa chưa trọn của người lính năm xưa. Cuộc chiến đã qua đi, nhưng hình ảnh của những người vợ như bà Tuấn vẫn còn đó, như một biểu tượng của tình yêu, sự hy sinh và lòng thủy chung.

Vào tháng Bảy tri ân, cả nước tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì Tổ quốc, và cũng cúi đầu trước những người mẹ, người vợ như bà Trần Thị Tuấn – một biểu tượng sống động của lòng thủy chung, đức hy sinh và nghĩa tình với người chồng đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Ngày 17/2/1979 đã đi vào lịch sử như một ngày bi hùng trong cuộc chiến bảo vệ biên giới của Việt Nam. Trên khắp các tuyến biên giới, từ vùng núi cao phía Bắc đến tận cùng của đất nước phương Nam, hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ ưu tú của Công an nhân dân vũ trang (CANDVT), tiền thân của Bộ đội Biên phòng (BĐBP) đã sẵn sàng hy sinh thân mình vì Tổ quốc, dũng cảm chiến đấu và anh dũng hy sinh hoặc mang thương tật suốt đời. Máu và sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ đã tô thắm lá cờ cách mạng vẻ vang, góp phần làm nên một Việt Nam độc lập và tự do.

Trong gần hai năm thực hiện dự án biên soạn cuốn sách “Những tượng đài bất tử trên biên giới”, tôi đã có cơ hội đến dâng hương tại tất cả các bia tưởng niệm liệt sĩ BĐBP trên cả nước. Mỗi lần đến như vậy, mỗi tên người được khắc trên bia đều là một phần của lịch sử máu lửa mà dân tộc ta không được lãng quên. Tại Đồn Biên phòng Phú Mỹ, Đồn CANDVT Phú Mỹ trước đây, thuộc tỉnh An Giang – đơn vị duy nhất của lực lượng này có 100% cán bộ, chiến sĩ (CB, CS) hy sinh, tôi đã đứng rất lâu để gửi lời tri ân đến các anh từ thế hệ hôm nay.

Ngày 17/5/1978, sau nhiều đợt tấn công thất bại, quân Pol Pot đã điều động 4 tiểu đoàn để đánh thẳng vào Đồn CANDVT Phú Mỹ. Khi đã sử dụng hết các viên đạn cuối cùng, CB, CS của đơn vị vẫn dũng cảm giương lê đánh giáp lá cà, quyết không hạ súng đầu hàng và không để kẻ địch bắt sống. Cảnh tượng ấy đã trở thành một dấu ấn lịch sử và là biểu tượng của sự hy sinh cao cả của các thế hệ CB, CS Biên phòng.

Điều khiến tôi xúc động nhất khi đến thăm các bia tưởng niệm là ở khắp mọi nơi, người dân, các già làng, trưởng bản, CB, CS Biên phòng đều thuộc lòng từng cái tên trên bia mộ. Họ nhớ rõ từng trận đánh, từng chi tiết và giữ gìn những mẩu kỷ vật của các thế hệ đi trước như giữ một phần máu thịt của chính mình. Sự gắn kết và tri ân ấy thể hiện sâu sắc truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.

Hiện nay, trên cả nước có 136 đồn Biên phòng với CB, CS hy sinh qua các thời kỳ, với tổng số hơn 1.370 liệt sĩ. Trong đó, hơn 50 đồn và đơn vị Biên phòng đã xây dựng bia, nhà bia, đài tưởng niệm để ghi nhớ sự hy sinh và cống hiến to lớn của các anh hùng liệt sĩ – những người đã hiến dâng trọn đời mình cho từng tấc đất biên cương của Tổ quốc. Những công trình tưởng niệm này không chỉ là nơi để nhớ về quá khứ mà còn là biểu tượng cho lòng biết ơn và sự kính trọng của thế hệ hôm nay đối với các thế hệ đi trước.

Đã 50 năm trôi qua kể từ trận đánh Ngã 6 – Bằng Lăng, nhưng ông Đào Duy Cử vẫn không thể quên ký ức bi hùng khi 12 đồng đội hy sinh tại Cái Bè. Cho đến nay, ông vẫn âm thầm thực hiện hành trình tìm mộ đồng đội để đưa các anh về với đất mẹ. Câu chuyện của ông Cử là một tấm gương sáng về lòng nhân ái và trách nhiệm đối với đồng đội đã ngã xuống.

Ông Cử, sinh năm 1957, quê ở thôn Cống Xuyên, xã Thượng Phúc, Hà Nội, đã tham gia quân đội từ năm 1974 và trải qua nhiều trận đánh ác liệt tại chiến trường miền Nam. Trận đánh Ngã 6, Bằng Lăng vào ngày 11/3/1975 là một trong những trận đánh khốc liệt nhất mà ông đã tham gia. Trong trận chiến đó, 11 đồng chí đã anh dũng hy sinh, và ông Cử cũng bị thương nặng.

Mặc dù đã giải phóng, ông Cử vẫn không quên được những đồng đội đã ngã xuống. Ông đã quyết tâm đi tìm mộ đồng đội và đưa họ về quê nhà. Với sự giúp đỡ của người dân và chính quyền địa phương, ông đã tìm được vị trí của nhiều ngôi mộ đồng đội. Hơn 25 năm qua, ông đã tổ chức khoảng hơn 10 chuyến đi như vậy.

Ông Cử đã giúp đưa 9 liệt sĩ trở về quê nhà, trong đó có liệt sĩ Hoàng Văn Tương, người đồng đội từng chiến đấu cùng ông ở trận đánh năm 1975. Ông vẫn tiếp tục đi tìm mộ đồng đội và không bỏ cuộc, dù hành trình có nhiều khó khăn và thử thách.

Không chỉ đi tìm mộ liệt sĩ, ông Cử còn là người khởi xướng các chương trình đền ơn đáp nghĩa tại địa phương. Ông đã vận động cán bộ công nhân viên đóng góp ngày lương, quyên góp xây dựng những căn nhà tình nghĩa trị giá hàng chục triệu đồng cho gia đình chính sách.

Với những đóng góp không mệt mỏi, ông Cử đã được Chủ tịch nước trao tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhì, Huân chương Chiến công hạng Ba, và nhiều Bằng khen, Kỷ niệm chương khác. Tuy nhiên, với ông Cử, phần thưởng quý giá nhất là những lần được đưa đồng đội về quê, được thấy người mẹ liệt sĩ ôm tro cốt con trong nước mắt.

Ông Cử cho biết, ông sẽ tiếp tục đi tìm, để đưa được hết các đồng đội đã hy sinh của mình trở về quê hương. Mặt khác, ông vẫn tiếp tục mong muốn được đóng góp chăm lo cho các gia đình chính sách thông qua việc xây nhà tình nghĩa, tặng quà… Ông muốn làm được thật nhiều việc đền ơn, đáp nghĩa để tri ân những đồng đội đã ngã xuống cho cuộc sống tự do hôm nay.