Ngành xây dựng đang đối mặt với một thách thức lớn trong việc giảm thiểu tác động môi trường và chủ động hấp thụ, lưu trữ khí carbon dioxide (CO2) từ khí quyển. Với mức tiêu thụ khoảng 32% năng lượng toàn cầu và đóng góp 34% tổng lượng phát thải toàn cầu, ngành này cần phải đẩy mạnh các biện pháp giảm phát thải để hạn chế sự nóng lên toàn cầu. Trong bối cảnh đó, vật liệu xây dựng phát thải âm, hay còn gọi là vật liệu carbon-negative, đã trở thành một giải pháp hứa hẹn giúp giảm thiểu tác động môi trường của ngành xây dựng.

Vật liệu phát thải âm được hiểu là những vật liệu có khả năng hấp thụ và lưu trữ nhiều CO2 hơn lượng phát thải trong suốt vòng đời của chúng. Xu hướng sử dụng vật liệu phát thải âm không chỉ là đổi mới công nghệ đơn thuần mà còn phản ánh áp lực từ thị trường tài chính xanh. Các báo cáo về ESG (Environmental, Social and Governance – Môi trường, Xã hội và Quản trị) ngày càng chú trọng đến phát thải embodied carbon trong vật liệu xây dựng. Bên cạnh đó, cơ chế Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) của Liên minh Châu Âu (EU) đang tạo ra động lực cho việc giảm phát thải trong sản xuất xi măng và thép, những ngành công nghiệp chiếm tỷ lệ phát thải lớn.

Một số công nghệ vật liệu phát thải âm hiện nay đã được nghiên cứu và phát triển bao gồm công nghệ CCU Concrete (Carbon Capture and Utilization), vật liệu composite mycelium, và cát olivine. Công nghệ CCU Concrete tích hợp CO2 được thu giữ vào vật liệu tái chế trong quá trình sản xuất, giúp giảm sự phụ thuộc vào vật liệu nguyên sinh và tạo ra dấu chân carbon âm cho các dự án xây dựng bền vững. Các công nghệ này đang được tiếp tục nghiên cứu và phát triển để có thể ứng dụng rộng rãi trong thực tiễn.

Tuy nhiên, việc áp dụng rộng rãi vật liệu xây dựng phát thải âm vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí cao, khiến cho các vật liệu này khó cạnh tranh với các vật liệu truyền thống. Ngoài ra, còn thiếu tiêu chuẩn và định nghĩa thống nhất toàn cầu về vật liệu phát thải âm, điều này gây khó khăn cho việc đánh giá và so sánh các sản phẩm. Để thúc đẩy sự phát triển của ngành này, các chính phủ cần thiết kế và thực hiện các chính sách khuyến khích phù hợp để hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang sử dụng vật liệu phát thải âm.

Cơ hội thương mại hóa vật liệu xây dựng phát thải âm đang mở ra thông qua các kênh tài chính xanh. ghi nhận sự gia tăng đáng kể trong các cải cách chính sách và quy định trên toàn thế giới, với nhiều quốc gia thiết lập các khung tài chính net-zero. Thị trường CBAM mở rộng cũng tạo động lực đầu tư vào vật liệu carbon-negative, giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận các nguồn tài chính mới để phát triển và áp dụng các công nghệ này.

Ở Việt Nam, đất nước đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước khung về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26). Đồng thời, Việt Nam cũng đã thiết lập các chương trình quốc gia bao gồm Chiến lược Tăng trưởng Xanh và một số kế hoạch thực hiện liên quan. Việc cập nhật Đóng góp do quốc gia tự nguyện (NDC) lần thứ 3 vào năm 2025 sẽ giúp Việt Nam tích hợp các mục tiêu giảm phát thải carbon trong ngành xây dựng vào chiến lược khí hậu quốc gia, qua đó mở ra những cơ hội mới cho việc phát triển và áp dụng vật liệu xây dựng phát thải âm tại Việt Nam.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với việc triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và hướng tới nâng hạng lên thị trường mới nổi. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã công bố kế hoạch triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở trong tuần trước. Theo kế hoạch này, trong giai đoạn quý I – II/2026, Ủy ban sẽ phối hợp với Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) hoàn thiện dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 119/2020/TT-BTC.

Việc triển khai cơ chế CCP được thị trường đón nhận tích cực và được tin tưởng là một bước tiến quan trọng trong tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Tại Hội thảo Nâng cao nhận thức nhà đầu tư, hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đã chia sẻ rằng thị trường chứng khoán Việt Nam đã đáp ứng hầu hết các tiêu chí nâng hạng của FTSE Russell.

Một trong những nỗ lực của cơ quan quản lý thị trường chứng khoán để tiến tới mục tiêu nâng hạng thị trường là việc đưa hệ thống công nghệ thông tin KRX vào vận hành từ ngày 5/5/2025. Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cùng các cơ quan liên quan đang phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện khung pháp lý thị trường chứng khoán.

Theo chuyên gia Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam, trong đánh giá gần nhất (tháng 3/2025), FTSE ghi nhận nỗ lực của Việt Nam qua việc triển khai mô hình NPF, cải thiện quy trình mở tài khoản và điều chỉnh quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Mirae Asset Việt Nam kỳ vọng FTSE Russell sẽ công bố quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market) trong tháng 9/2025.

Nếu thị trường nâng hạng thành công, cổ phiếu trong danh mục của FTSE kỳ vọng hưởng lợi như HPG, VIC, VHM, STB, VCB, VNM, MSN… Ngành chứng khoán cũng được đánh giá cao, là nhóm hưởng lợi trực tiếp nếu thị trường nâng hạng thành công.

Về triển vọng nền kinh tế 6 tháng cuối năm, ông Nguyễn Hoàng Linh, Kinh tế trưởng VCBF, cho rằng sản xuất và xuất khẩu có thể tăng trưởng chậm lại do các tác động từ thuế quan. Chính phủ khả năng cao sẽ tiếp tục thực hiện các chính sách tài khóa nhằm kích cầu tiêu dùng và thúc đẩy đầu tư.

VCBF ưu tiên lựa chọn các nhóm ngành được hưởng lợi từ xu hướng này của thị trường, gồm xây dựng và vật liệu xây dựng, một số công ty bất động sản và ngành ngân hàng. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng lưu ý rằng một ngành có triển vọng tích cực không có nghĩa là tất cả công ty trong ngành đó đều được hưởng lợi.

Trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và kinh tế toàn cầu ngày càng gia tăng, các doanh nghiệp trên thế giới đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể. Theo báo cáo nghiên cứu của EY-Parthenon, một đơn vị tư vấn chiến lược thuộc hãng kiểm toán EY, gần 3.500 công ty đại chúng trên toàn cầu với doanh thu hàng năm trên 1 tỷ đô la đã mất tổng cộng 320 tỷ đô la lợi nhuận trong các giai đoạn biến động địa chính trị và vĩ mô suốt bảy năm qua.

Sự bất ổn này đã làm mất mát hơn 300 tỷ đô la Mỹ lợi nhuận của các doanh nghiệp toàn cầu kể từ năm 2017. Báo cáo của EY-Parthenon công bố hôm 21-7 cho thấy, các doanh nghiệp trên toàn cầu đã trải qua một giai đoạn biến động địa chính trị và kinh tế lớn. “Sau nhiều năm tiền tệ giá rẻ và địa chính trị tương đối ổn định, một làn sóng thay đổi vĩ mô, từ các căng thẳng thương mại đến các xung đột quân sự toàn cầu đã khiến chính sách của các chính phủ và các sự kiện toàn cầu đang có tác động lớn hơn đến giá trị và lợi nhuận của doanh nghiệp so với nhiều thập kỷ trước”, Mats Persson, trưởng bộ phận vĩ mô và địa chiến lược của chi nhánh của EY-Parthenon tại Anh nhận xét.

Nghiên cứu của EY-Parthenon cũng phát hiện ra rằng, trong ba năm qua, khoảng 40% mức thay đổi về tổng giá trị của chỉ số chứng khoán FTSE100 xảy ra vào những ngày có các sự kiện kinh tế hoặc địa chính trị lớn. Khoảng 25% trong số 3.500 công ty đại chúng được nghiên cứu ghi nhận biên lợi nhuận mất 5% hoặc hơn trong ba năm qua. Thiệt hại được đo lường bằng biên lợi nhuận trước lãi vay, thuế và khấu hao tài sản cố định (EBITDA).

Các doanh nghiệp Trung Quốc chịu cú sốc lợi nhuận lớn nhất, với 40% trong số 833 công ty được phân tích chịu thiệt hại tổng cộng 73 tỷ đô la về EBITDA. Sự sụt giảm lợi nhuận của công ty Trung Quốc chủ yếu tập trung ở lĩnh vực bất động sản, thép và xây dựng. Trong khi đó, doanh nghiệp đại chúng ở Anh chịu ít thiệt hại hơn, chỉ có 14 trong số 100 công ty Anh được nghiên cứu chứng kiến biên lợi nhuận EBITDA suy giảm trong ba năm qua.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã thích nghi tốt với bối cảnh vĩ mô đang thay đổi, ghi nhận lợi nhuận vượt trội so với các công ty cùng ngành. Nghiên cứu của EY-Parthenon cho thấy, có 10% trong số các công ty toàn cầu có biên lợi nhuận EBITDA thuộc nhóm 25% cao nhất vào năm 2014 có thể duy trì được mức biên lợi nhuận đó vào năm 2024. Tại Mỹ, các doanh nghiệp có biên lợi nhuận EBITDA tăng so với các đối thủ cùng ngành bao gồm công ty máy móc nông nghiệp Caterpillar, công ty logistics UPS, hai hãng dược thuốc Pfizer và Merck và tập đoàn hàng tiêu dùng Johnson & Johnson. Tại Anh, một vài cái tên nổi bật, như chuỗi cửa hàng thời trang Next, nhà sản xuất hóa chất Croda, công ty khai thác mỏ Rio Tinto và công ty kỹ thuật Spirax vẫn tiếp tục tăng trưởng về biên lợi nhuận.

Theo Persson, những doanh nghiệp có hiệu suất lợi nhuận vượt trội này cho thấy bối cảnh mới đã tạo ra cả người thắng và kẻ thua. Ông giải thích, các doanh nghiệp có thể bảo vệ hoặc đạt được biên lợi nhuận cao nhất đã đa dạng hóa danh mục đầu tư thành công, quản lý tốt chi phí, xác định và hiểu rõ các thay đổi chính sách khác nhau, đồng thời cập nhật quản trị để thích ứng với một thế giới đang thay đổi.