Ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển bền vững, nhưng cần một giải pháp quan trọng để kết hợp hài hòa giữa tinh hoa truyền thống và tư duy thiết kế hiện đại. Với hơn 1.800 làng nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống, Việt Nam có một kho tàng di sản văn hóa khổng lồ. Tuy nhiên, sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam hiện nay còn đơn giản, thiếu ý tưởng thiết kế sáng tạo, chưa phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại.

Tại Diễn đàn ‘Sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội – Cơ hội và thách thức’, các chuyên gia đã thảo luận về cách nâng cao giá trị sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt cho biết, xuất khẩu thủ công mỹ nghệ của Việt Nam đạt khoảng 3,5 tỷ USD vào năm 2023 và mục tiêu đến năm 2025 sẽ đạt khoảng 4 tỷ USD.

Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hội đồng cố vấn Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ làng nghề Hà Nội Vũ Hy Thiều, phần lớn sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam còn đơn giản, thiếu ý tưởng thiết kế sáng tạo, chưa phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại. Ông cũng chỉ ra một loạt điểm yếu của các nghề thủ công Việt Nam về thẩm mỹ, thiết kế, thiếu hiểu biết về thị trường, giải pháp kỹ thuật mới…

Để khắc phục những hạn chế này, PGS.TS. Đặng Mai Anh, Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, nhấn mạnh, xác định xu hướng thiết kế mẫu mã sản phẩm là một trong những hướng đi quan trọng để nâng cao giá trị sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Các xu hướng thiết kế toàn cầu như tính bền vững, thân thiện với môi trường, kết hợp kỹ thuật truyền thống với yếu tố hiện đại, tôn vinh văn hóa truyền thống và cá nhân hóa… sẽ là kim chỉ nam cho sự phát triển của ngành.

Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội Hà Thị Vinh cho rằng, để làng nghề thủ công mỹ nghệ tăng tốc phát triển và đổi mới sáng tạo hơn nữa, cần xây dựng các trung tâm thiết kế, đổi mới sáng tạo chuyên ngành, từ đó tạo ra những ý tưởng độc đáo, khác biệt, giúp làng nghề nâng cao giá trị sản phẩm.

TS. Đỗ Thị Liên Vân, Phó Trưởng phòng Nghiên cứu văn hóa xã hội, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế – xã hội Hà Nội đề xuất, cần có các chương trình đào tạo kép, kết hợp truyền nghề với đào tạo thiết kế, kinh doanh, truyền thông và chuyển đổi số. Việc hợp tác giữa các trường đại học với các làng nghề sẽ giúp hình thành môi trường học tập và sáng tạo năng động, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo tại làng nghề thông qua các cuộc thi thiết kế, chương trình ươm mầm doanh nghiệp trẻ…

Sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật tinh xảo của nghệ nhân và tư duy thiết kế hiện đại chính là con đường bứt phá cho thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Khi đó, mỗi sản phẩm thủ công sẽ không chỉ là món quà lưu niệm, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, một câu chuyện văn hóa, một đại sứ của Việt Nam vươn ra thế giới.

Vở chèo “Đại tướng Võ Nguyên Giáp” đã tạo nên một dấu ấn sâu sắc trong lòng khán giả, đặc biệt là những cựu chiến binh, nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ. Được phát sóng trong khuôn khổ chương trình “Sân khấu truyền hình” của Đài Hà Nội, vở chèo này đã thổi hồn vào hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp và những giây phút đầy hào hùng của dân tộc trong chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử.

Với chất lượng hình ảnh 4K sắc nét và hệ thống thu âm tiên tiến, vở chèo đã tái hiện một cách sinh động và chân thực tinh thần quả cảm của quân dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Khán giả, trong đó có những cựu chiến binh, đã được đưa trở về với những kỷ niệm hào hùng và cảm xúc sâu sắc. Họ đã được chứng kiến những giờ phút đầy cảm động và xúc động khi theo dõi vở chèo.

Nhiều khán giả đã bày tỏ sự xúc động và cảm kích trước vở chèo. Ông Nguyễn Đặc Sản, một cựu chiến binh, cho rằng vở diễn đã mang lại cho ông những cảm xúc sâu sắc và hình ảnh chân thực về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Chị Mai Thu Hạnh, một khán giả khác, cũng bày tỏ sự vui mừng và cảm kích trước công nghệ sản xuất và phát sóng của Đài Hà Nội. Cô cho rằng, đây là một cách tuyệt vời để bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật truyền thống.

Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội, NSND Tự Long, cho biết rằng chương trình “Sân khấu truyền hình” của Đài Hà Nội là một cơ hội quý giá để giới thiệu và lan tỏa các loại hình nghệ thuật sân khấu dân tộc. Ông hy vọng rằng, trong thời gian tới, sẽ có nhiều vở diễn và loại hình nghệ thuật truyền thống được lên sóng và tiếp cận với công chúng. Điều này không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa mà còn góp phần phát triển nền nghệ thuật nước nhà.

Chương trình “Sân khấu truyền hình” của Đài Hà Nội sẽ tiếp tục mang đến các vở diễn đa dạng và phong phú, tạo ra một không gian sân khấu đa chiều và bền vững. Việc phát sóng định kỳ hàng tháng trên các kênh truyền hình và nền tảng số sẽ giúp các tác phẩm nghệ thuật có sức sống lâu bền và tiếp cận được nhiều hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Qua đó, chương trình cũng hướng đến việc xây dựng một nền văn hóa đa dạng và phong phú, phản ánh tinh thần và giá trị của dân tộc.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Đài Hà Nội và Nhà hát Chèo Quân đội hy vọng rằng, chương trình “Sân khấu truyền hình” sẽ trở thành một điểm hẹn tinh thần yêu thích của công chúng, nơi mà những giá trị nghệ thuật và văn hóa được trân trọng và phát huy.

Ngày 25-7, Liên hoan phim sinh viên quốc tế lần thứ 6 năm 2025 (International Student Media Art Festival – ISMA) đã chính thức khai mạc tại Trường đại học Văn Lang, TP.HCM. Đây là sự kiện được tổ chức lần đầu tiên tại Việt Nam, sau khi đã từng diễn ra tại nhiều quốc gia khác như Mỹ, Pháp, Trung Quốc và Hàn Quốc. Sự kiện năm nay thu hút 121 tác phẩm của 37 trường đại học đến từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Theo chương trình, Liên hoan phim sinh viên quốc tế 2025 tập trung vào chủ đề “Môi trường, dòng sông và con người”. Ba hoạt động chính được tổ chức trong khuôn khổ sự kiện bao gồm cuộc thi Nghệ thuật truyền thông, Chương trình 72-Hour Workshop và Diễn đàn học thuật. Cuộc thi Nghệ thuật truyền thông năm nay nhận được 121 tác phẩm thuộc 4 hạng mục: phim ngắn, nghệ thuật hoạt hình, nghệ thuật tương tác và tự sự bằng trí tuệ nhân tạo (AI Narrative).

Một hoạt động nổi bật trong sự kiện là Chương trình 72-Hour Workshop, nơi 8 nhóm sinh viên từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ sẽ cùng nhau sản xuất phim ngắn trong vòng 72 tiếng, xoay quanh chủ đề “Môi trường – dòng sông và con người”. Thông qua hoạt động này, các sinh viên có cơ hội giao lưu, học hỏi kinh nghiệm và phát triển kỹ năng làm phim của mình.

Bên cạnh đó, Diễn đàn học thuật sẽ quy tụ nhiều giáo sư và chuyên gia đến từ các trường đại học và học viện nghệ thuật quốc tế, với các bài tham luận về ứng dụng AI trong đào tạo điện ảnh và truyền thông. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại những góc nhìn mới và những cuộc thảo luận thú vị về tương lai của ngành điện ảnh và truyền thông.

Liên hoan phim sinh viên quốc tế 2025 cũng có sự tham gia của các giám khảo nổi tiếng, bao gồm ông Phan Quân Dũng, đạo diễn Đào Bá Sơn và đạo diễn Nguyễn Thị Mỹ Dung. Sự có mặt của họ sẽ góp phần nâng cao chất lượng và uy tín của sự kiện, đồng thời giúp các bạn sinh viên có cơ hội học hỏi từ những người có kinh nghiệm trong ngành.

Vào một buổi chiều giữa tháng 7, tại không gian mở COMPLEX01 ở Hà Nội, sự kiện nghệ thuật “Hạ hồi Talkshow” với chủ đề “Khi truyền thống chạm tới chương mới” đã tái hiện những nhịp đập sống động của nghệ thuật tuồng, một loại hình sân khấu bác học hàng trăm năm tuổi. Sự kiện này không chỉ mang đến cơ hội để công chúng trải nghiệm không gian trưng bày các sưu tập mũ, áo, đạo cụ tuồng cổ mà còn cho phép họ được “sống” cùng hơi thở tuồng qua trích đoạn “Hồ Nguyệt Cô hóa cáo” do Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Quý và Nghệ sĩ Ưu tú Bích Tần thể hiện.

Phần trò chuyện cởi mở và nhiệt huyết của nguyên Phó Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam Tạ Văn Sốp, người đã gắn bó với tuồng suốt 45 năm qua, đã mang đến cho khán giả nhiều kiến thức lý thú. Từ nội dung đề cao tư tưởng trung quân ái quốc, trọng đạo lý cho đến những lề lối, nguyên tắc, phương pháp cách điệu, ước lệ, tượng trưng của tuồng, và cả những nét đẹp độc đáo thể hiện qua hệ thống lời thoại, âm nhạc, mỹ thuật, hát, múa, hóa trang, biểu diễn…, tất cả đều được chia sẻ một cách sâu sắc và dễ hiểu.

Điều thú vị nhất là khi nghệ sĩ Tạ Văn Sốp chia sẻ những kinh nghiệm và kiến thức về tuồng, hai nghệ sĩ Xuân Quý và Bích Tần luôn sẵn sàng “thị phạm” để minh họa, mang đến cho người xem những hình dung trực quan sống động. Sự kiện “Hạ hồi Talkshow” không chỉ tạo nên không gian đối thoại kết nối chuyên gia, nghệ sĩ và công chúng mà còn gợi mở những góc tiếp cận mới để nghệ thuật truyền thống không lạc nhịp trong dòng chảy thời đại.

Dự án “Hạ hồi” là một chuỗi hoạt động được lên kế hoạch và thực hiện bởi một nhóm những người trẻ cùng chung tình yêu văn hóa dân tộc. Trưởng ban tổ chức Bùi Yến Linh cho biết, dự án này hy vọng có thể nối bước cha ông trên hành trình gìn giữ, làm sống lại những di sản nghệ thuật truyền thống. Trong năm nay, “Hạ hồi” sẽ tập trung vào nghệ thuật tuồng với một chuỗi các hoạt động trên đa nền tảng online và offline.

Gần nhất là “Hạ hồi Tour” với chủ đề “Dòng chảy của tuồng” sẽ diễn ra vào ngày 16/8/2025, đưa du khách đến với Bắc Ninh để thưởng thức trích đoạn tuồng tại sân khấu thực cảnh. Dự án “Hạ hồi” cũng bao gồm “Hạ hồi Podcast” với chủ đề “Giấc mộng về tuồng”, dự kiến thực hiện trong 3 tháng từ tháng 9 đến 12/2025, kể lại những ký ức nghề và chuyện hậu trường của các nghệ sĩ, chuyên gia dưới định dạng âm thanh và video podcast.

Bộ phim tài liệu “Hạ hồi – Mộng ký mẫn tuồng” sẽ là kết thúc của dự án, góp phần truyền tình yêu và cảm hứng với tuồng thông qua ngôn ngữ điện ảnh. Thế hệ trẻ hôm nay không quay lưng mà đang nỗ lực “chắp cánh” để nghệ thuật truyền thống thăng hoa. Những dự án như “Hạ hồi” chính là hướng đi hiệu quả để nhóm lên sự quan tâm, tình yêu và trách nhiệm gìn giữ những giá trị văn hóa của cha ông.