Ông Lê Hòa Nhã, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư HVA và Phó Chủ tịch Quỹ đầu tư Khởi nghiệp Sáng tạo FundGo, đã chia sẻ về bốn câu hỏi quan trọng mà một Giám đốc Tài chính cần trả lời được trong chương trình Startup MasterTrack2025, chuyên đề Quản trị Tài chính chuyên nghiệp. Chương trình này được tổ chức bởi Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh (SIHUB), phối hợp cùng Học viện Kỹ năng VTALK và SFVN.

Bốn câu hỏi quan trọng mà ông Nhã đặt ra bao gồm: Tiền khi nào cần?; Khi cần thì lấy ở đâu?; Lấy có rủi ro không?; và Phân phối lại như thế nào?. Những câu hỏi này giúp các nhà sáng lập nhìn rõ từng dòng tiền đang luân chuyển trong ‘cơ thể doanh nghiệp’ và tư duy tài chính tinh gọn.

Ông Nhã đã mang đến những kiến thức và cách tiếp cận tài chính dưới góc nhìn từ phía đại diện Quỹ đầu tư. Quỹ đầu tư do ông Nhã dẫn dắt đã đầu tư cho hơn 60 startup với mức đầu tư từ 100,000 USD đến 1 triệu USD mỗi dự án. Ông đã diễn giải sinh động và thực tiễn về tư duy tài chính tinh gọn, giúp các nhà sáng lập nhìn rõ từng dòng tiền đang luân chuyển trong ‘cơ thể doanh nghiệp’.

Ông Nhã đã đặt ra một hệ quy chiếu rõ ràng để startup tư duy tài chính như cách điều hành một cơ thể sống, biết dòng máu chảy từ đâu đến, đi đâu và làm gì. Những kiến thức tưởng chừng khô khan như ngân sách, lợi nhuận, báo cáo tài chính… được ông ‘giải thuật’ lại bằng những ví dụ đời thường, dễ hiểu nhưng đánh trúng bản chất.

Ông dẫn dắt học viên qua từng phần cụ thể – từ cách lập ngân sách không chỉ là ghi chép, mà là công cụ điều hành có kỷ luật; cho đến cách nhìn nhận doanh thu không đơn thuần là tổng số tiền bán hàng, mà là phép nhân giữa số lượng khách và giá trị đơn hàng.

Đại diện Ban tổ chức, Bà Võ Thị Mỹ Duyên, Giám đốc Đào tạo Học viện Kỹ năng VTALK, cho biết rằng một trong ba trụ cột quan trọng nhất của startup là Tài chính. Doanh nghiệp có thể có sản phẩm chất lượng, kinh doanh thuận lợi, nhưng nếu không kiểm soát được tốt dòng tiền và không có hiểu biết về tài chính thì sẽ nhanh chóng đối mặt với rất nhiều rủi ro.

Buổi học kết thúc với mô hình minh họa bộ ba báo cáo tài chính – bảng cân đối kế toán, báo cáo lãi lỗ, và lưu chuyển tiền tệ – giúp startup kết nối dữ liệu và hiểu toàn diện hoạt động kinh doanh của mình. Ông Nhã đặc biệt nhấn mạnh rằng báo cáo không chỉ để trình bày, mà để ra quyết định.

Sự phối hợp giữa SIHUB với Học viện VTALK và SFVN không chỉ mang lại giá trị ngắn hạn qua từng buổi học, mà còn đang dần hình thành một hệ sinh thái hỗ trợ liên tục cho cộng đồng Startup và SMEs Việt Nam.

Đà Nẵng đang tích cực xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm khởi nghiệp của khu vực miền Trung – Tây Nguyên. Mới đây, thành phố đã tổ chức Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng – SURF2025, thể hiện quyết tâm kiến tạo một nền tảng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp. Sự kiện này không chỉ là một phong trào mà còn là bước đi chiến lược để thu hút và hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ cao.

Trong quá khứ, Đà Nẵng chỉ được biết đến như một thành phố du lịch. Tuy nhiên, với Nghị quyết số 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm cơ chế đặc thù phát triển thành phố, Đà Nẵng đã có cơ hội để chuyển mình trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo. Theo báo cáo của Trung tâm StartupBlink năm 2025, Đà Nẵng đã tăng 130 bậc và lọt vào Top 1.000 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu. Thành phố cũng được ghi nhận là “hệ sinh thái tăng trưởng nhanh nhất” tại Việt Nam, cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ trong đánh giá quốc tế cũng như nội lực chính sách và cộng đồng.

Ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, khẳng định rằng khởi nghiệp không chỉ là một phong trào mà còn là động lực thiết yếu trong cấu trúc phát triển kinh tế địa phương. Chính quyền đang kiến tạo một hệ sinh thái mà ở đó, chính quyền đóng vai trò thiết kế môi trường, doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm, còn các viện trường, tổ chức hỗ trợ là lực đẩy phía sau. Hiện nay, Đà Nẵng đã hình thành mạng lưới các không gian đổi mới sáng tạo, hệ sinh thái ươm tạo khởi nghiệp, liên kết chặt chẽ với các trường đại học, quỹ đầu tư và tổ chức quốc tế.

Các chương trình thí điểm như thử nghiệm mô hình Digital Twin, sàn giao dịch tín chỉ carbon, quản lý tài sản số bằng AI… đang được triển khai trong hợp tác giữa chính quyền và doanh nghiệp. Ông Hoàng Minh, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, đánh giá cao những bước đi của Đà Nẵng và cho rằng thành phố có đủ điều kiện để trở thành “phòng thí nghiệm chính sách” cho quốc gia. Bộ sẽ tiếp tục đồng hành và hỗ trợ Đà Nẵng trong việc triển khai các chương trình ươm tạo công nghệ sâu, tài sản số và thị trường tín chỉ carbon.

Bên cạnh đó, Đà Nẵng đang triển khai những bước đi dài hạn trong lĩnh vực công nghệ sinh học, nơi được kỳ vọng trở thành mũi nhọn chiến lược mới. Việc thành lập Trung tâm công nghệ sinh học trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ là bước khởi đầu cho nỗ lực xây dựng một chuỗi giá trị công nghệ sinh học toàn diện. Theo Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng, thành phố đã có những bước đi cụ thể trong việc xây dựng hạ tầng phục vụ nghiên cứu và ứng dụng công nghệ sinh học.

Với mục tiêu trở thành trung tâm liên kết các chuỗi giá trị công nghệ sinh học trong khu vực, Đà Nẵng đang phát huy vai trò hạt nhân gắn bảo tồn nguồn gen, phát triển dược liệu quý với đầu tư hạ tầng phòng thí nghiệm và mô hình hợp tác công – tư. Những hợp tác này không chỉ mang tính truyền thông mà đã và đang được cụ thể hóa bằng các mô hình thử nghiệm và nghiên cứu tại chỗ. Thứ trưởng Hoàng Minh đánh giá cao hướng đi này và cho biết rằng công nghệ sinh học là một trong những lĩnh vực Bộ Khoa học và Công nghệ đặc biệt khuyến khích địa phương dẫn đầu thử nghiệm.

Trong bối cảnh các cơ quan quản lý trên toàn cầu đang tăng cường giám sát hoạt động thâu tóm và sáp nhập của các tập đoàn công nghệ lớn, một xu hướng mới đang nổi lên. Thay vì mua lại toàn bộ công ty, những gã khổng lồ như Google và Meta đang chuyển sang mô hình “mua người và công nghệ”. Chiến lược này không chỉ giúp họ tránh được sự giám sát pháp lý gắt gao mà còn tối ưu hóa chi phí, đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của các startup và hệ sinh thái công nghệ.

Xu thế này được khởi đầu bằng việc Mark Zuckerberg tăng cường thu hút nhân tài bằng tiền, nhắm đến những nhân sự chủ chốt và công nghệ của startup trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI). Hậu quả là những giấc mơ đổi đời bằng cổ phần của startup và dân công nghệ có thể kết thúc trong cảnh trắng tay.

Việc Google chi 2,4 tỷ USD để chiêu mộ CEO và các nhân tài chủ chốt của Windsurf, một công ty AI về lập trình, đồng thời cấp phép sử dụng sở hữu trí tuệ của công ty, là một ví dụ điển hình. Phần còn lại của Windsurf sau đó được Cognition mua lại với giá thấp hơn nhiều, ước tính khoảng 300 triệu USD.

Meta cũng đã đi theo hướng này khi chi 14 tỷ USD để sở hữu 49% cổ phần Scale AI, đồng thời thu hút nhà sáng lập Alexandr Wang cùng đội ngũ nghiên cứu AI về đầu quân cho nhóm Superintelligence mới thành lập.

Xu hướng này còn được thấy trong các thương vụ gần đây liên quan đến Character AI và Inflection. Các công ty Big Tech dường như đang tìm cách tiếp cận trực tiếp với các nhà nghiên cứu AI hàng đầu và công nghệ tiên tiến mà không cần phải trải qua quá trình thâu tóm phức tạp và tốn kém.

Tuy nhiên, thương vụ Windsurf đã gây ra làn sóng tranh cãi gay gắt trong giới startup và các nhà đầu tư. Nhiều người cho rằng đây là hành vi “phá vỡ hợp đồng xã hội” giữa người sáng lập và nhân viên. Truyền thống của Thung lũng Silicon là nhân viên startup chấp nhận rủi ro, làm việc cật lực với mức lương thấp hơn để đổi lấy cổ phần, hy vọng sẽ được hưởng lợi lớn khi công ty được mua lại.

Nhưng khi những người sáng lập và tài năng hàng đầu được “mua đứt” với giá cao, trong khi phần lớn nhân viên bị bỏ lại phía sau với giá trị thấp hơn nhiều, không được chia sẻ lợi ích từ thương vụ dù đã cống hiến hàng năm trời, thì điều này tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, có thể làm giảm động lực và sự tin tưởng của nhân viên đối với các startup.

Về phía các tập đoàn lớn như Google, Meta, chiến lược “mua người và công nghệ” là bước đi khôn ngoan trong thời kỳ giám sát gắt gao. Nhưng câu hỏi đặt ra là: Liệu chiến lược này có công bằng với nhân viên, nhà đầu tư và thậm chí là thị trường?

Việc các ông lớn có thể chi hàng tỷ USD để “mua ngoài” những bộ não xuất sắc, rồi bỏ lại các công ty khởi nghiệp trong tình trạng chắp vá, có thể dẫn đến hệ lụy lớn hơn, từ niềm tin sụp đổ cho đến suy giảm đổi mới sáng tạo.

Với người lao động, thương vụ Windsurf cùng ScaleAI là lời cảnh tỉnh cho giới trẻ muốn vào startup khi luôn phải đặt câu hỏi: “Liệu startup này có mục tiêu độc lập dài hạn, hay chỉ là bệ phóng để bán mình cho Big Tech?”

Trong một thế giới mà dữ liệu, thuật toán và con người quan trọng hơn bản thân pháp nhân doanh nghiệp, có lẽ luật chơi đã thay đổi, nhưng không phải ai cũng kịp nhận ra.

Ngày 22/7, Báo Tuổi trẻ đã tổ chức lễ phát động giải thưởng ‘Tuổi Trẻ Startup Award 2025’ với chủ đề ‘Cùng AI kiến tạo tương lai’ tại TP.HCM. Sự kiện này nhấn mạnh vào giá trị cốt lõi của trí tuệ nhân tạo (AI) bắt nguồn từ con người và công bố các chính sách hỗ trợ thiết thực cho các startup trong thời gian tới.

Ông Trần Trọng Tuyên, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, cho biết sở sẽ sớm đưa vào hoạt động một trung tâm khởi nghiệp sáng tạo. Thông qua trung tâm này, thành phố sẽ triển khai các chương trình đào tạo và cuộc thi để thúc đẩy ứng dụng AI. Những sản phẩm đạt giải thưởng sẽ được hỗ trợ để phát triển thành các doanh nghiệp có giá trị và mạnh mẽ. Sở cũng sẽ tham mưu cho thành phố các giải pháp để ‘cởi trói’ về mặt thủ tục, giúp doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển linh hoạt hơn.

Ông Phạm Phú Ngọc Trai, nhà sáng lập và Chủ tịch Liên minh Tái chế bao bì PRO VIỆT NAM, chia sẻ rằng AI là công cụ chi phí thấp giúp startup nâng cao hiệu quả. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng giá trị thực sự của AI không đến từ công nghệ, mà từ con người sử dụng. Động lực chủ đạo chính là yếu tố con người và sự dấn thân. Ông Trai cũng cho rằng giấy thông hành cho các startup không chỉ nằm ở dữ liệu, mà còn ở giá trị xã hội, sự cam kết với phát triển bền vững, kinh tế xanh và tuần hoàn.

Anh Nguyễn Hoàng Hiệp, Giám đốc vận hành AI Hay, chia sẻ về những thách thức khi gọi vốn đầu tư nước ngoài. AI Hay là một trong ba startup công nghệ ở Đông Nam Á được Amazon Web Services (AWS) chọn tài trợ vốn. Anh Hiệp cho biết một trong những rào cản là số lượng người ở Việt Nam có thể xây dựng sản phẩm mô hình ngôn ngữ lớn mới còn khá ít. Đây là vấn đề mà nhà đầu tư nước ngoài suy nghĩ rất nhiều khi thẩm định công ty startup ở Việt Nam.

Giải thưởng ‘Tuổi Trẻ Startup Award 2025’ hướng đến việc tìm kiếm và tôn vinh các startup có ý tưởng sáng tạo và ứng dụng AI vào sản phẩm, dịch vụ. Sự kiện này cũng cung cấp một cơ hội để các startup kết nối với các nhà đầu tư và chuyên gia trong ngành, hỗ trợ họ phát triển và mở rộng kinh doanh.

Để biết thêm thông tin về giải thưởng và các chương trình hỗ trợ startup, vui lòng truy cập tuoitre.vn để cập nhật thông tin mới nhất.

Tuổi Trẻ Startup Award 2025: Khởi động Cuộc Thi Khởi Nghiệp Cùng AI

Tuổi Trẻ Startup Award 2025 với chủ đề “Cùng AI kiến tạo tương lai” đã chính thức được khởi động trong sự kiện công bố vào chiều ngày 22-7. Chương trình này do báo Tuổi Trẻ và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM tổ chức, phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp (BSSC) cùng sự cố vấn đặc biệt của ông Phạm Phú Ngọc Trai – sáng lập và chủ tịch PRO VIỆT NAM.

Tọa đàm “Khởi nghiệp trong bối cảnh AI phát triển” đã diễn ra trong sự kiện, với sự góp mặt của các chuyên gia công nghệ, doanh nhân, nhà đầu tư cùng những người quan tâm đến khởi nghiệp. Tọa đàm này đã mở màn cho chuỗi hoạt động của giải thưởng này ở mùa thứ sáu năm nay.

Nhà báo Trần Xuân Toàn, phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc doanh nhân đi trước truyền cảm hứng nuôi dưỡng thế hệ doanh nhân tiếp theo. Ông Toàn nói từ khóa trí tuệ nhân tạo (AI) vốn được nhắc đến rất nhiều thời gian gần đây, vì thế chủ đề “Cùng AI kiến tạo tương lai” của Tuổi Trẻ Startup Award 2025 sẽ tạo cảm hứng để startup sử dụng AI như một bàn đạp cho sự phát triển.

Ông Toàn nhắc đến hai nghị quyết 57 và 68 vốn được xem như hai trụ cột giúp thay đổi nhận thức, chính sách và triển khai trong thời gian tới liên quan đến đổi mới khoa học công nghệ và phát triển kinh tế tư nhân.

“Các chuyên gia, doanh nhân đi trước sẽ cùng Tuổi Trẻ lan tỏa và tạo cảm hứng trong bối cảnh rất đặc biệt, góp phần nhỏ bé thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước bước vào kỷ nguyên mới, nuôi dưỡng thế hệ doanh nhân trẻ, nhất là trong lĩnh vực công nghệ”, ông Toàn bày tỏ.

Từ góc nhìn doanh nhân, ông Phạm Phú Ngọc Trai – chủ tịch Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO VIỆT NAM) – nói những định hướng rõ ràng của Việt Nam trong thời gian qua mang lại niềm tin về một quốc gia có thu nhập cao trong hai thập kỷ tới. Ông cho rằng những startup tham gia giải thưởng này năm nay là đại diện cho tinh thần dấn thân trong hành trình phát triển ấy.

AI có mặt trong nhiều lĩnh vực và ngày càng chứng minh vai trò cần thiết, song theo ông Ngọc Trai, giá trị không tự sinh ra từ công nghệ mà từ cách con người lựa chọn, sử dụng nó.

“AI sẽ trở thành một trí tuệ cộng hưởng, nơi con người cùng máy móc sáng tạo, giải quyết vấn đề và mở ra các giới hạn mới. Đặc biệt, một trong các tiêu chí quan trọng chính là phát triển bền vững. Các bạn không thể hội nhập mà nằm ngoài các yêu cầu phát triển của thế giới”, ông Trai nói.

Không nhất thiết phải có ý tưởng lớn lao!

Chia sẻ tại sự kiện, PGS.TS Vũ Hải Quân – giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM – cho rằng có ý tưởng lớn là rất tốt nhưng khởi nghiệp không phải lúc nào cũng bắt đầu bằng những chuyện hết sức lớn lao mà có thể từ ý tưởng cải tiến một quy trình nhất định ở nơi đang làm, đơn vị đang công tác.

Không biết lập trình sẽ có người hỗ trợ, cũng không nhất thiết phải có tiền bởi ý tưởng khả thi sẽ có người đầu tư để ta làm.

“Tôi kỳ vọng chương trình của báo Tuổi Trẻ tạo ra làn sóng để các bạn trẻ đề xuất những ý tưởng cải tiến. Chúng ta luôn phải nghĩ đến những cái mới, những điều tốt hơn so với hiện tại”, ông Quân chia sẻ.

Ông Lê Hồng Minh, nhà sáng lập kiêm chủ tịch VNG, nói AI đang phát triển rất nhanh, thậm chí nhanh hơn sức tưởng tượng của con người. Dẫn chứng, ông Minh nói thử tưởng tượng một hệ thống máy móc công nghệ vào thời điểm cách đây 30 năm mất 1 tỉ USD để xây dựng nhưng hiện những bạn làm công nghệ có thể làm một hệ thống tương tự, thậm chí mạnh hơn nhiều chỉ tốn vài trăm USD.

Tương tự, ông Minh nói những gì hiện tại mà các công ty AI lớn nhất trên thế giới như OpenAI đang tốn vài chục tỉ USD để đầu tư thì chắc chắn trong 10 hay 20 năm nữa sẽ trở thành thứ rất bình thường.

Theo ông, vấn đề đầu tiên mà bất kỳ startup đều hỏi là tiền đâu. Nên thay vì ra sức nghĩ sản phẩm sẽ như thế nào, bán cho ai, các bạn trẻ khởi nghiệp cần mạnh dạn tìm đến doanh nghiệp hỏi họ đang cần gì và sẽ trả cho mình thế nào nếu làm được!

“Việc giải quyết bài toán cụ thể của doanh nghiệp vừa để kiếm sống vừa để thấy được nhu cầu thị trường sẽ giúp startup tìm thấy hướng đi cho ý tưởng và sản phẩm của mình, từ đó phát triển thành mô hình khởi nghiệp cụ thể”, ông Minh gợi ý.

Doanh nhân Đặng Huỳnh Ức My, chủ tịch HĐQT Tập đoàn nông nghiệp công nghệ cao AgriS, nhận xét cuộc chơi của công nghệ bên cạnh chuyện đầu tư sáng tạo, dấn thân, lãng mạn, quyến rũ, các doanh nghiệp hiện đều rất cần yếu tố mới.

“Đây là giai đoạn mà cuộc chơi là việc có thể giải được những bài toán lớn cho doanh nghiệp. Thực tế nhiều doanh nghiệp hiện chưa vượt khỏi suy nghĩ lối mòn, thiếu những năng lượng tươi mới để có thể tạo đột phá những quy trình cũ”, bà Ức My nói.

Bắt tay cùng làm

Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM Trần Trọng Tuyên thông tin TP sẽ có chính sách cởi trói và hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, không bị ràng buộc như giai đoạn vừa qua.

Sở phối hợp với ngành giáo dục đào tạo, các trường và viện cũng như đoàn thể mở nhiều lớp học và hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực liên quan công nghệ mới như AI, dữ liệu lớn, blockchain.

“Chúng tôi sẽ có hỗ trợ hạ tầng cho doanh nghiệp, triển khai 5G rộng khắp, có dự án về hạ tầng IoT (Internet vạn vật) cùng trung tâm dữ liệu lớn đặt tại TP.HCM. Các bạn có ý tưởng, TP có chính sách, hạ tầng, dữ liệu, tập huấn. Chúng ta hãy hợp tác tạo ra hệ sinh thái mạnh mẽ trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước, giai đoạn thách thức nhưng đầy tiềm năng”, ông Tuyên nói.

Tiếp nhận hồ sơ đăng ký

Tuổi Trẻ Startup Award 2025 “Cùng AI kiến tạo tương lai” sẽ tiếp nhận hồ sơ đăng ký đến hết ngày 30-9. Những startup tiêu biểu sẽ được thẩm định và lựa chọn từ Hội đồng thẩm định chuyên môn để vào các vòng tiếp theo.

Để gửi hồ sơ, tham dự vui lòng truy cập chuyên trang Tuổi Trẻ Startup Award, quét mã QR hoặc gửi về email: tuoitrestartupaward@tuoitre.com.vn.

Startup vào chung kết sẽ được vinh danh và nhận các giải thưởng với sự đồng hành của các đơn vị: Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), Công ty CP Thành Thành Công – Biên Hòa (TTC-AgriS), Tập đoàn VinaCapital, Công ty CP kiểm định xây dựng An Hòa, Công ty Bảo hiểm nhân thọ Dai-ichi Life Việt Nam.

Trong đó giải thưởng 100 triệu đồng được ông Phạm Phú Ngọc Trai – cố vấn chương trình – hỗ trợ.