Tối 24.1, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) đã cho công bố danh sách đề cử chính thức của mùa giải Oscar 2023. Ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất, 5 cái tên vinh dự được vào “bảng vàng” là Cate Blanchett, Dương Tử Quỳnh, Michelle Williams, Ana de Armas và Andrea Riseborough. Tuy nhiên, đối với giới phê bình phim quốc tế và truyền thông, đây dường như là cuộc đua của riêng Cate Blanchett và Dương Tử Quỳnh khi họ sở hữu hai vai diễn vượt trội so với các đối thủ còn lại.

Tại giải Quả cầu vàng diễn ra hồi đầu tháng 11, cả Cate Blanchett và Dương Tử Quỳnh đều được ôm tượng vàng vì nhận đề cử ở hai bảng khác nhau: Nữ diễn viên chính dòng phim chính kịch và Nữ diễn viên chính dòng phim hài – nhạc kịch. Tuy nhiên, khi đến với Oscar 2023, họ sẽ chính thức đối đầu.

Dương Tử Quỳnh – 40 năm cho một vai diễn để đời

Từ một Hoa hậu Malaysia, Dương Tử Quỳnh đến nay đã có 40 năm lao động, phấn đầu không ngừng nghỉ để chứng minh bản thân ở vai trò diễn viên chuyên nghiệp. Sau vai chính trong bộ phim hành động cảnh sát năm 1985 Yes Madam!, Dương Tử Quỳnh trở thành ngôi sao. Cô cũng là “đả nữ” số một thời hoàng kim của điện ảnh hành động Hồng Kông thập niên 1980 – 1990. Ít ai có thể ngờ rằng, Dương Tử Quỳnh xuất phát điểm không hề được đào tạo võ thuật chuyên nghiệp. Nữ diễn viên chỉ học trên phim trường từ các biên đạo võ thuật và tự tập luyện.

Xuyên suốt 40 năm sự nghiệp của mình, Dương Tử Quỳnh đã không ngần ngại chu du khắp nơi để được trải nghiệm nhiều vai diễn mới, làm việc ở nhiều môi trường điện ảnh khác nhau. Sau khi có được danh tiếng ở châu Á, năm 1997, Dương Tử Quỳnh đã “tấn công” thị trường Hollywood bằng vai điệp viên Wai Lin trong phần Tomorrow never dies của loạt phim James Bond đình đám. Những năm 2000, loạt phim Ngọa hổ tàng long, Hồi ức của một geisha, The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor, Crazy rich Asians… giúp danh tiếng của Dương Tử Quỳnh lan rộng trên toàn cầu.

Ở tuổi trung niên, nhiều người bất ngờ khi thấy Dương Tử Quỳnh vẫn miệt mài đóng phim, tham gia lồng tiếng cho vô số các thương hiệu phim lớn ở Hollywood như: Avatar, Shang Chi, Transformer, The Witch… Miệt mài và bền bỉ nhưng Dương Tử Quỳnh vốn không hề có duyên với các giải thưởng điện ảnh hàn lâm, dù là ở phạm vi châu Á hay quốc tế. Để rồi ở độ tuổi 60, cái độ tuổi mà phần lớn các nữ diễn viên châu Á đang bắt đầu lui về ở ẩn hoặc an phận với những vai diễn mang tính “góp vui” thì Dương Tử Quỳnh lại làm nên một cú đột phá với vai diễn Evelyn trong phim điện ảnh Everything everywhere all at once.

Trong phim, Evelyn là người phụ nữ châu Á nhập cư tầm thường bỗng có khả năng du hành đa vũ trụ và mang trọng trách giải cứu thế giới khỏi thảm họa hỗn mang. Từ kiệt quệ, chán đời vì công việc thuế má và một gia đình không thể vô dụng hơn, Evelyn, qua việc trải nghiệm hàng ngàn số kiếp của chính mình lại nhận ra đâu là bản thể mà cô muốn sống. Hành trình điên rồ đó cũng giúp cô tìm lại động lực để “tái khởi động” cuộc đời, vá víu những tổn thương và hư hao trong chính gia đình của mình.

Evelyn dường như là vai diễn tập hợp những gì tinh túy nhất của Dương Tử Quỳnh trong suốt 4 thập kỷ làm nghề, một người phụ nữ mang hàng vạn khuôn diện, võ thuật điêu luyện và sở hữu sự hài hước, duyên dáng đến khó cưỡng. Bằng sự hóa thân tuyệt vời của mình, Dương Tử Quỳnh đã biến Evelyn trở thành một trong những nhân vật thú vị nhất trên màn ảnh rộng đương đại những năm gần đây.

Chờ đợi 40 năm để có một vai diễn thật “đắt”, Dương Tử Quỳnh nhận về sự tán dương nồng nhiệt từ giới làm phim quốc tế. Cô cũng đã có giải Quả cầu vàng đầu tiên trong sự nghiệp và đang được kỳ vọng sẽ làm nên lịch sử nếu trở thành nữ diễn viên châu Á đầu tiên “ẵm” tượng vàng Oscar trong hạng mục nữ chính xuất sắc nhất. Chiến thắng của Dương Tử Quỳnh tại Oscar sẽ có ý nghĩa rất lớn trong việc nâng cao vị thế của người châu Á tại Hollywood.

Cate Blanchett – Đẳng cấp là mãi mãi

Khác hẳn với Dương Tử Quỳnh, sự nghiệp của Cate Blanchett trải đầy những giải thưởng danh giá. Cate Blanchett khởi nghiệp diễn xuất năm 1993, sau khi tốt nghiệp Viện Kịch nghệ Quốc gia Úc năm 1992. Cùng năm, Cate được trao giải thưởng dành cho nghệ sĩ mới xuất sắc nhất từ hội đồng phê bình nghệ thuật của Nhà hát kịch Sydney cho diễn xuất của cô trong hai vở kịch Top girls và Kafka dances. Sang năm 1994, Cate Blanchett bắt đầu đóng thêm phim truyền hình và bắt đầu đặt mục tiêu trở thành diễn viên điện ảnh.

Năm 1998 là cột mốc lớn trong cuộc đời nữ diễn viên khi Cate Blanchett cùng chồng sang Anh. Tại đây, nữ diễn viên sinh năm 1969 có được vai diễn để đời trên màn ảnh rộng – Elizabeth Đệ nhất trong bộ phim điện ảnh Elizabeth. Vai diễn trong bộ phim chính kịch lịch sử này đã mang lại cho Cate Blanchett giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất do Awards Circuit Community trao tặng năm 1998 và giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong lễ trao giải Quả cầu vàng và BAFTA 1999. Lúc này, Cate Blanchett đã gần 30 tuổi, vì vậy, giới mộ điệu thường gọi cô là “bông hoa nở muộn”.

Nhưng kể từ lúc đó, sự nghiệp của Cate Blanchett dường như chỉ có “thăng” chứ chưa hề “giáng”. Trong suốt 30 năm hoạt động nghệ thuật, Cate Blanchett được xem như nữ diễn viên thành công nhất trong thế hệ của cô. Cate Blanchett được lòng các nhà làm phim châu Âu lẫn châu Mỹ, không có dạng phim nào mà nữ diễn viên người Úc này chưa từng kinh qua, từ chính kịch cho đến hài, viễn tưởng, thần thoại… Cate Blanchett cũng nổi tiếng năng suất và khéo chọn vai diễn. Mỗi năm, cô đều có phim ra rạp, cân bằng giữa phim nghệ thuật – hàn lâm và phim thương mại. Những tác phẩm tiêu biểu làm nên tên tuổi của Cate Blanchett có thể kể đến: The Aviator, Blue Jasmine, Lord of the rings, The Hobbit, Dị nhân Benjamin, Carol, Midnight Alley…

Số lượng đề cử và giải thưởng điện ảnh mà Cate Blanchett sở hữu trong tay đã bắt đầu nhiều đến mức khó lòng đếm được. Ở “mặt trận” Oscar, Cate Blanchett đã từng nhận 8 đề cử và 2 lần giành giải (vào 2005 cho The Aviator và 2014 cho Blue Jasmine). Ở tuổi 54, Cate Blanchett tiếp tục chứng minh đẳng cấp của mình với vai diễn nhạc trưởng “lắm tài nhiều tật” Lydia Tár trong phim điện ảnh TÁR.

“Nếu cô ấy nói không, bộ phim này chắc sẽ không bao giờ được thực hiện”, đạo diễn phim TÁR – Todd Field nói về tầm quan trọng của Cate Blanchett với bộ phim. Lydia Tár là tuýp nhân vật thiên tài sa ngã. Người phụ nữ này được xem là huyền thoại sống, nhạc trưởng vĩ đại nhất nhưng khi ở trên đỉnh cao danh vọng, cô dần bị tha hoá trong cái bẫy của quyền lực và danh tiếng để rồi đi đến cái kết nhục nhã và thảm hại.

Sự kiêu hãnh và lạnh lùng của Cate Blanchett thật sự hoàn hảo cho nhân vật Lydia Tár. Để hóa thân thuyết phục nhất, nữ diễn viên đã phải học tiếng Đức, đàn piano và thậm chí là sáng tác nhạc giao hưởng. Màn trình diễn thăng hoa của Cate Blanchett trong TÁR đã giúp cô nhận về những lời khen có cánh và cơ hội đoạt giải Oscar thứ 3 trong sự nghiệp.

Xét về thâm niên nghề nghiệp, Dương Tử Quỳnh bước chân vào con đường diễn xuất sớm hơn so với đối thủ nặng ký của cô năm nay (khoảng năm 1984). Trong khi đó, Cate Blanchett vào nghề khoảng thời gian đầu những năm 1990. Tuy nhiên, cả hai đều có những cống hiến bền bỉ và đáng nể, một sự nghiệp lớn để bất kỳ hậu bối nào nhìn vào cũng cảm thấy ngưỡng vọng. Vai diễn của Dương Tử Quỳnh trong Everything everywhere all at once và Cate Blanchett trong TÁR cũng có thể xem như “mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười” về độ đặc sắc trong tâm lý, phức tạp trong kỹ thuật biểu diễn. Vì vậy, sẽ là một quyết định khó nhằn cho ban giám khảo Oscar 2023 để chọn ra một người chiến thắng giữa hai “nữ hoàng”.

Sau khi lượng phim ra rạp sụt giảm trong đại dịch, khán giả lũ lượt quay trở lại xem những bom tấn hành động như Top Gun: Maverick, Avatar: The Way of Water… Phần tiếp theo của Avatar đã thu về hơn 2 tỉ USD, được xếp hạng là bộ phim có doanh thu cao thứ sáu mọi thời đại. Cả 2 phim đều nhận đề cử Oscar Phim hay nhất năm nay.

Tuy nhiên, nhiều bộ phim Hollywood nhắm đến đối tượng khán giả trưởng thành cũng gần như không thành công về doanh thu.

Rất đông khán giả lớn tuổi đơn giản là chưa quay lại rạp, một giám đốc điều hành ngành điện ảnh nói với Reuters. Những người khác đã quyết định chờ đợi để xem trực tuyến những bộ phim mà họ không ra rạp. Các hãng phim hiện đang cung cấp phim trực tuyến để xem tại nhà chỉ sau 17 ngày kể từ khi công chiếu.

Nhưng các nhà làm phim hy vọng việc công khai đề cử trước Lễ trao giải Oscar sẽ thu hút một số khán giả quay trở lại rạp chiếu. Theo dữ liệu của Comscore, doanh thu phòng vé có thể tăng tới 75% trong những tuần sau khi phim được đề cử Oscar.

Nhận đề cử Phim hay nhất, Women Talking kể về một vùng đất tôn giáo vật lộn với hàng loạt vụ hãm hiếp, sẽ mở rộng từ 153 rạp lên hơn 700 rạp vào cuối tuần. Doanh thu bán vé của phim này cho đến nay tổng cộng chưa đến 1,3 triệu USD.

Nhà phân phối United Artists Releasing lên kế hoạch cho chiến lược phát hành trùng với thời điểm công bố các đề cử Oscar, với hy vọng bộ phim sẽ được hưởng lợi từ sự bùng nổ phòng vé. Động thái này là một canh bạc vì các đề cử không bao giờ đảm bảo được doanh thu.

Tar – ứng cử viên Phim hay nhất với sự tham gia của ngôi sao Cate Blanchett trong vai người chỉ huy dàn nhạc tài tình sẽ chiếu tại 535 rạp từ 100 rạp ban đầu. Phim thu về khoảng 7,2 triệu USD tại các rạp chiếu toàn cầu tính cho đến nay.

Steven Spielberg cũng gặp khó khăn

Ngay cả đạo diễn huyền thoại Steven Spielberg cũng gặp khó khăn trong việc thu hút đám đông dù phim ông làm The Fabelmans nhận đề cử Phim hay nhất. Đây là tự truyện của ông về xung đột gia đình và chủ nghĩa bài Do Thái mà ông phải đối mặt khi còn là một thiếu niên.

Kể từ khi phát hành vào tháng 11.2022, The Fabelmans mang về 21,8 triệu USD trên toàn thế giới. Phim sẽ chiếu tại 1.800 rạp vào cuối tuần này, gần gấp đôi so với một tuần trước, theo một nguồn tin.

Spielberg nói với Reuters hồi đầu tháng 1.2023 rằng ông lo ngại về tỷ lệ khán giả xem phim dành cho người lớn ngày càng giảm.

“Nhưng có một số điểm sáng trong năm nay, một số điểm rất, rất sáng khi phim dành cho người lớn tuổi đang thực sự thu hút họ đến rạp xem. Vì vậy, tôi lạc quan về điều đó”, đạo diễn Steven Spielberg nhìn nhận.

Một bộ phim đi ngược lại xu hướng này là A Man Called Otto của Sony với sự tham gia của Tom Hanks trong vai một người đàn ông lớn tuổi gắt gỏng đau buồn vì mất vợ. Bộ phim thu về hơn 57 triệu USD tại các rạp kể từ khi ra mắt vào cuối tháng 12.2022.

Đề cử Phim hay nhất Elvis trở thành hit vào mùa hè năm ngoái với mục đích giải trí phục vụ mọi lứa tuổi, kết hợp âm nhạc của các nghệ sĩ đương đại như Doja Cat và Diplo cùng với các bản thu âm kinh điển của “Vua nhạc Rock ‘n’ Roll” – Elvis Presley.

Đạo diễn Baz Luhrmann cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Chúng tôi rất say mê ý tưởng rằng phải đưa nhiều người già và trẻ trở lại rạp chiếu phim”.

Elvis thu 287,3 triệu USD tại các rạp chiếu. Warner Bros. sẽ phát hành lại bộ phim tại các rạp chiếu vào cuối tuần này sau khi giành được 8 đề cử Oscar bao gồm Phim hay nhất và Nam diễn viên chính xuất sắc.

Sarah Polley, đạo diễn của Women Talking, nói rằng với tư cách là một khán giả, cô thích xem “những bộ phim ít kinh phí, gần gũi hơn về số phận con người” tại rạp. “Tôi thực sự thích cảm giác thấy và cảm nhận được hơi thở hoặc cảm xúc của khán giả, khi họ cười hay khóc”, cô nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng này.

Lễ trao giải Oscar 2023 sẽ diễn ra tại Los Angeles (Mỹ) vào ngày 12.3.2023.