Tình hình dịch bệnh tại Hà Nội hiện nay đang diễn biến phức tạp với sự gia tăng của các ca mắc sốt xuất huyết, tay chân miệng, trong khi các bệnh sởi, ho gà và Covid-19 vẫn đang lưu hành. Theo báo cáo mới nhất từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, trong tuần qua, thành phố đã ghi nhận 94 ca mắc sốt xuất huyết tại 36 phường, tăng 22 ca so với tuần trước đó.

Số liệu từ CDC Hà Nội cho thấy, số mắc sốt xuất huyết đang có xu hướng tăng và một số ổ dịch có nhiều bệnh nhân đã được ghi nhận. Kết quả giám sát các ổ dịch chỉ ra rằng chỉ số côn trùng ở ngưỡng nguy cơ cao. Hiện còn 12 ổ dịch đang hoạt động. Tính từ đầu năm đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 579 ca mắc sốt xuất huyết, số mắc giảm so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, dự báo số mắc có thể tiếp tục gia tăng theo chu kỳ dịch hàng năm và trong điều kiện thời tiết thuận lợi cho muỗi phát triển.

Bên cạnh sốt xuất huyết, thành phố cũng ghi nhận 118 ca mắc tay chân miệng tại 62 phường xã, tăng 30 ca so với tuần trước. Cộng dồn từ đầu năm 2025, Hà Nội đã ghi nhận 3.411 ca mắc tay chân miệng, số mắc tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Đa số các ca bệnh tay chân miệng trong tuần là ca bệnh tản phát, không ghi nhận ổ dịch phức tạp.

Các bệnh sởi và ho gà vẫn đang lưu hành tại thủ đô, với hơn 4.300 ca sởi và 20 ca ho gà được ghi nhận từ đầu năm đến nay. Riêng Covid-19, hơn 2.000 ca đã được phát hiện, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Tuần qua, thành phố cũng ghi nhận một ổ dịch dại trên chó cảnh tại phường Bồ Đề, với 5 người bị chó dại cắn và một người tiếp xúc khác. Các trường hợp này đã được tư vấn điều trị dự phòng bệnh dại theo quy định.

Dự báo trong thời gian tới, dịch bệnh vẫn sẽ phức tạp do sốt xuất huyết vào mùa và trẻ em quay lại trường học, nguy cơ lây nhiễm sởi cũng như chân tay miệng tăng. Để phòng chống dịch bệnh, CDC Hà Nội đang phối hợp với các đơn vị y tế để giám sát, phát hiện sớm các ca bệnh, tổ chức điều tra, khoanh vùng và xử lý dịch nhằm ngăn chặn sự lây lan.

Người dân được khuyến cáo chủ động phòng dịch, tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch để bảo vệ sức khỏe cá nhân cũng như cộng đồng. Việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan y tế và sự tham gia tích cực của người dân là rất quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Ở vùng cao hiểm trở của Việt Nam, tỉnh Sơn La đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo trẻ em được tiêm chủng đầy đủ. Không chỉ khoảng cách địa lý là rào cản, mà còn có những e ngại và hiểu lầm tồn tại từ lâu trong cộng đồng. Trước tình hình này, dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ được triển khai từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025, do Trung tâm Kiểm soát Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Sơn La (CDC Sơn La) phối hợp với tổ chức PATH và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thực hiện.

Dự án này đã mở ra hướng đi mới trong việc tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn. Bằng cách trao quyền và kết nối các lực lượng xã hội, dự án đã tạo ra những thay đổi đáng kể từ chính những người gần gũi nhất với cộng đồng. Tại xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La, nơi đa số dân cư là người dân tộc Mông, nhiều phụ nữ chưa đưa con đi tiêm đầy đủ do thiếu thông tin.

Chị Lèo Thị Đẹm, Chi hội trưởng Phụ nữ xã, đã nhận ra rằng một buổi nói chuyện riêng về y tế khó có thể thu hút các chị em bận rộn với công việc nương rẫy và chăm sóc con nhỏ. Vì vậy, chị đã mạnh dạn thay đổi phương pháp, lồng ghép khoảng 30 phút nói chuyện về tiêm chủng vào các buổi sinh hoạt định kỳ của hội. Không chỉ nói về lợi ích của vắc xin, chị Đẹm còn chia sẻ về tình hình dịch bệnh thực tế, như trường hợp uốn ván sơ sinh vẫn còn xuất hiện tại địa phương.

Để tăng sức hút cho các buổi truyền thông, chị Đẹm đã phối hợp với cán bộ y tế tổ chức đo huyết áp và phát thuốc tẩy giun. Kết quả đạt được là rất đáng kể: chỉ trong tháng đầu tiên tham gia truyền thông, chị đã tổ chức 7 buổi truyền thông (5 nhóm, 2 cá nhân), góp phần tăng tỷ lệ khám thai, tiêm uốn ván và nâng tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã. Đến tháng 6/2025, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã Ngọc Chiến đạt 48,6% – gấp 4 lần so với 10,9% cùng kỳ năm 2024.

Không chỉ tại xã Ngọc Chiến, nhiều Chi hội Phụ nữ ở các xã khác cũng đã tham gia rất tích cực vào việc đưa truyền thông tiêm chủng vào hoạt động thường xuyên. Điều này cho thấy đây thực sự là một nhiệm vụ phù hợp với vai trò và thế mạnh sẵn có của họ.

Còn tại xã Phiêng Cằm, một xã khu vực III của huyện Mai Sơn (cũ), trước thời điểm sáp nhập với xã Chiềng Nơi thành xã Phiêng Cằm (mới) hiện nay, đây là nơi cư trú của khoảng 1.506 hộ, trên 8.000 nhân khẩu thuộc 5 thành phần dân tộc. Nằm cách Trung tâm Y tế khu vực gần 86km, bản Phiêng Phụ là nơi sinh sống của 11 hộ đồng bào người Thái và hơn 100 hộ người Mông.

Người dân nơi đây phần lớn không thạo tiếng phổ thông, khiến việc tiếp cận thông tin y tế gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ trẻ em được tiêm đầy đủ luôn ở mức thấp dưới 50%. Đây là điều trăn trở nhiều năm của ông Vàng A Nếnh – Trưởng bản Phiêng Phụ.

Trước đây, ông nghĩ tiêm chủng là trách nhiệm của cán bộ y tế. Nhưng sau khi được tập huấn về kỹ năng truyền thông và phối hợp liên ngành trong tiêm chủng, ông nhận ra vai trò quan trọng của mình trong cộng đồng. Ban đầu, ông phối hợp cùng nhân viên y tế và đoàn thể tổ chức họp bản để truyền thông, nhưng những hộ gia đình còn e ngại nhất lại không tham gia.

Ông đã chuyển hướng sử dụng loa bản để phát thông điệp đơn giản bằng tiếng Mông (do dự án cung cấp), rồi tự mình đến từng nhà để lắng nghe và giải thích về lợi ích và độ an toàn của vắc xin. Có nhà ông phải đến ba lần mới thuyết phục được. Nhờ kiên trì, cả 8 hộ ban đầu do dự đã đồng ý tiêm đầy đủ cho con.

Hiện vẫn còn 15–16 hộ trong bản cần nhắc nhiều lần mới đưa con đi tiêm. Ông Nếnh dự định tiếp tục phối hợp với Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên để lồng ghép tiêm chủng vào sinh hoạt cộng đồng, giúp duy trì và nâng cao nhận thức chung của bà con trong bản. Đồng thời, ông cũng sẵn sàng đến từng nhà vận động nếu cần – quyết tâm không để trẻ nào không được tiếp cận với tiêm chủng.

Thành công của dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ không phải là những câu chuyện đơn lẻ, mà là kết quả của một mô hình phối hợp chặt chẽ. Trong đó, Trạm Y tế xã giữ vai trò điều phối, hỗ trợ kỹ thuật, ‘cầm tay chỉ việc’ để các lực lượng xã hội tự tin truyền thông đúng và hiệu quả.

Trưởng bản, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên là những ‘cánh tay nối dài’ không thể thiếu. Họ có uy tín và sự thấu hiểu địa phương, giúp thông điệp y tế trở nên gần gũi và thuyết phục hơn. Cách làm hiệu quả nhất là ‘đến đúng nơi, đúng lúc, gặp đúng người, nói đúng điều người dân cần’. Việc lồng ghép vào các hoạt động sẵn có, sử dụng tiếng dân tộc và liên hệ với tình hình dịch bệnh thực tế đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội.

Những kinh nghiệm quý báu từ Sơn La chính là tài liệu tham khảo sống động cho các địa phương, đặc biệt là các đơn vị y tế và đoàn thể sau sáp nhập, để cùng nhau chung tay tạo nên sự thay đổi bền vững trong công tác tiêm chủng.

Quá trình hợp nhất các đơn vị hành chính cấp xã tại tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là ở vùng cao thuộc tỉnh Bắc Kạn cũ, đã giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, việc này cũng gây ra một số khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Tỉnh Thái Nguyên có địa bàn rộng lớn, dân cư thưa thỏt, và nhiều hộ gia đình cách xa trung tâm hàng chục km. Điều này đã đặt ra thách thức cho việc cung cấp dịch vụ y tế tại các khu vực nông thôn và vùng sâu.

Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã chủ động rà soát hệ thống y tế cơ sở, duy trì hoạt động tại các trạm y tế cũ, và bố trí lại nhân lực để tăng cường tổ chức khám bệnh lưu động đến từng bản. Việc này không chỉ giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế dễ dàng hơn mà còn giảm thiểu khó khăn trong việc di chuyển đến các cơ sở y tế ở xa.

Tại xã Nghiên Loan, được hình thành trên cơ sở sáp nhập các xã Xuân La, An Thắng và Nghiên Loan, hiện có diện tích hơn 130km² và dân số hơn 11.000 người. Một số thôn, bản cách trung tâm xã tới gần 20km. Bà Lã Diệu Thuần, Trạm trưởng Trạm y tế xã Nghiên Loan cho biết: Để đảm bảo chăm sóc sức khỏe nhân dân sau khi sáp nhập 3 xã, trạm y tế đã giữ nguyên đội ngũ nhân lực và cơ sở vật chất tại các trạm y tế của các địa phương cũ. Đồng thời, trạm y tế đã tiến hành rà soát, điều chỉnh lại phương án phân công công việc nhằm phát huy tối đa hiệu quả hoạt động của từng cán bộ y tế tại các điểm trạm.

Tương tự, xã Vĩnh Thông cũng duy trì các điểm trạm y tế cũ để đảm bảo người dân vùng sâu vùng xa được tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời. Ông Nguyễn Anh Dũng, Trạm trưởng Trạm y tế xã Vĩnh Thông cho biết: Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tại các Trạm y tế Cao Sơn, Vũ Muộn, Sỹ Bình vẫn được duy trì và công tác chống dịch bệnh vẫn được thực hiện thường xuyên tại các Trạm y tế, tạo điều kiện thuận lợi cho bà con nhân dân đến khám chữa bệnh.

Đến nay, toàn bộ 108 trạm y tế tại 37 xã phía Bắc tỉnh Thái Nguyên vẫn đang hoạt động bình thường. Các dịch vụ khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh… không bị gián đoạn. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn tồn tại khi một số trạm y tế đã xuống cấp, thiếu trang thiết bị, cần được cải tạo, đầu tư.

Ông Đinh Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên cho biết: Thực trạng hiện nay các trạm y tế phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên rất khó khăn, do địa hình chia cắt, mật độ dân cư thưa, người dân từ nơi ở đến nơi khám chữa bệnh rất xa. Thời gian tới, Sở Y tế sẽ xem xét để đầu tư sửa chữa xây dựng cơ sở vật chất cho các trạm y tế của các xã mới để làm sao đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người dân.

Bên cạnh đầu tư hạ tầng, tỉnh Thái Nguyên cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành y tế, tăng cường ứng dụng công nghệ vào quản lý bệnh án và khám chữa bệnh từ xa. Những nỗ lực này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân vùng cao tiếp cận dịch vụ y tế, góp phần ổn định an sinh xã hội và phát triển bền vững địa phương.