Hệ thống trạm y tế xã, phường tại Hải Phòng sau sáp nhập đang tiếp tục khẳng định vai trò tuyến đầu trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu, y tế dự phòng và phòng chống dịch. Sau một tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hệ thống trạm y tế xã, phường tại Hải Phòng vẫn duy trì hoạt động thông suốt, bảo đảm chăm sóc sức khỏe ban đầu của người dân không bị gián đoạn.

Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả bền vững, các đơn vị y tế cơ sở mong muốn sớm có hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn về bài toán nhân lực, cơ chế và tổ chức để phù hợp với bối cảnh mới. Đội ngũ y bác sĩ tại các trạm nêu cao tinh thần trách nhiệm, đảm đương đồng thời nhiều nhiệm vụ chuyên môn, từ khám chữa bệnh thông thường, tiêm chủng, quản lý bệnh không lây, truyền thông giáo dục sức khỏe, chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, người cao tuổi.

Tại xã Kim Thành, sau sáp nhập có 31 thôn với quy mô dân số gần 43.000 người, hiện duy trì 4 trạm y tế. Trạm Y tế Kim Thành số 1 hiện có 9 cán bộ, trong đó có 1 bác sĩ. Trạm trưởng Trạm Y tế Kim Thành số 1 Nguyễn Thị Nga cho biết, trong tháng qua, số lượng bệnh nhân đến trạm tương đương với những thời điểm trước. Trạm đã khám chữa bệnh cho 637 lượt bệnh nhân, trong đó có 213 lượt khám theo bảo hiểm y tế và 22 lượt khám cấp cứu, tiêm vaccine viêm não Nhật Bản B cho 25 trẻ, tiêm chủng mở rộng định kỳ cho 72 trẻ và khám thai cho 45 phụ nữ mang thai.

Còn tại phường Lê Thanh Nghị, sau sáp nhập, hiện có 4 trạm y tế hoạt động. Trạm Y tế Lê Thanh Nghị 2 có 6 cán bộ. Trạm trưởng Trạm Y tế Lê Thanh Nghị 2 Nguyễn Hữu Tường cho biết, trong tháng 7/2025, trạm vẫn đảm bảo khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh, nhất là sốt xuất huyết. Đặc biệt, trạm đã phối hợp với Trung tâm Y tế Hải Dương và một doanh nghiệp tặng quà, xét nghiệm miễn phí 7 chỉ số sinh hóa cho các đối tượng người có công, thân nhân liệt sĩ với tổng trị giá quà tặng và dịch vụ trên 300 triệu đồng.

Tuyến y tế cơ sở có vai trò then chốt trong chăm sóc sức khỏe toàn dân. Các bệnh lý thông thường, bệnh mạn tính không lây như tăng huyết áp, đái tháo đường… nếu được theo dõi và quản lý tốt tại cơ sở sẽ giúp hạn chế các biến chứng nặng, giảm chi phí cho người bệnh và giảm tải cho hệ thống y tế. Nhiều cán bộ y tế cơ sở cho rằng, mô hình phù hợp trong giai đoạn hiện nay là ‘Một trạm chính – Nhiều điểm trạm’. Theo đó, mỗi xã, phường sẽ có 1 trạm trung tâm có đủ trưởng trạm, phó trưởng trạm, bác sĩ, điều dưỡng, hộ sinh, dược sĩ và các chức danh khác.

Hiện nay, các trạm y tế thuộc Trung tâm Y tế Ninh Giang đang dàn trải, thiếu nhân lực, trang thiết bị phân tán, hiệu quả hoạt động chưa đồng đều. Ưu điểm của mô hình ‘Một trạm chính – nhiều điểm trạm’ sẽ phù hợp với định hướng tinh gọn bộ máy y tế cơ sở theo chính quyền hai cấp; linh hoạt trong điều hành, quản lý khi địa bàn xã mở rộng. Đặc biệt, mô hình này giúp tối ưu hóa nhân lực, tập trung trang thiết bị tại trạm trung tâm; giảm đầu mối hành chính nhưng vẫn đảm bảo người dân được tiếp cận y tế.

Trong tương lai, để các trạm y tế hoạt động hiệu quả theo mô hình tổ chức mới, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, cần ‘tiếp sức’ cho các trạm về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực. Để thực hiện được điều này, cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế cho tuyến y tế cơ sở theo Quyết định số 1300/QĐ-BYT ngày 9/3/2023 của Bộ Y tế về Đề án đầu tư xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở giai đoạn 2023-2030, Thông tư số 28/2020/TT-BYT ngày 31/12/2020 về danh mục và định mức trang thiết bị y tế thiết yếu cho tuyến y tế cơ sở.

Quá trình hợp nhất các đơn vị hành chính cấp xã tại tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là ở vùng cao thuộc tỉnh Bắc Kạn cũ, đã giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, việc này cũng gây ra một số khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Tỉnh Thái Nguyên có địa bàn rộng lớn, dân cư thưa thỏt, và nhiều hộ gia đình cách xa trung tâm hàng chục km. Điều này đã đặt ra thách thức cho việc cung cấp dịch vụ y tế tại các khu vực nông thôn và vùng sâu.

Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã chủ động rà soát hệ thống y tế cơ sở, duy trì hoạt động tại các trạm y tế cũ, và bố trí lại nhân lực để tăng cường tổ chức khám bệnh lưu động đến từng bản. Việc này không chỉ giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế dễ dàng hơn mà còn giảm thiểu khó khăn trong việc di chuyển đến các cơ sở y tế ở xa.

Tại xã Nghiên Loan, được hình thành trên cơ sở sáp nhập các xã Xuân La, An Thắng và Nghiên Loan, hiện có diện tích hơn 130km² và dân số hơn 11.000 người. Một số thôn, bản cách trung tâm xã tới gần 20km. Bà Lã Diệu Thuần, Trạm trưởng Trạm y tế xã Nghiên Loan cho biết: Để đảm bảo chăm sóc sức khỏe nhân dân sau khi sáp nhập 3 xã, trạm y tế đã giữ nguyên đội ngũ nhân lực và cơ sở vật chất tại các trạm y tế của các địa phương cũ. Đồng thời, trạm y tế đã tiến hành rà soát, điều chỉnh lại phương án phân công công việc nhằm phát huy tối đa hiệu quả hoạt động của từng cán bộ y tế tại các điểm trạm.

Tương tự, xã Vĩnh Thông cũng duy trì các điểm trạm y tế cũ để đảm bảo người dân vùng sâu vùng xa được tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời. Ông Nguyễn Anh Dũng, Trạm trưởng Trạm y tế xã Vĩnh Thông cho biết: Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tại các Trạm y tế Cao Sơn, Vũ Muộn, Sỹ Bình vẫn được duy trì và công tác chống dịch bệnh vẫn được thực hiện thường xuyên tại các Trạm y tế, tạo điều kiện thuận lợi cho bà con nhân dân đến khám chữa bệnh.

Đến nay, toàn bộ 108 trạm y tế tại 37 xã phía Bắc tỉnh Thái Nguyên vẫn đang hoạt động bình thường. Các dịch vụ khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh… không bị gián đoạn. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn tồn tại khi một số trạm y tế đã xuống cấp, thiếu trang thiết bị, cần được cải tạo, đầu tư.

Ông Đinh Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên cho biết: Thực trạng hiện nay các trạm y tế phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên rất khó khăn, do địa hình chia cắt, mật độ dân cư thưa, người dân từ nơi ở đến nơi khám chữa bệnh rất xa. Thời gian tới, Sở Y tế sẽ xem xét để đầu tư sửa chữa xây dựng cơ sở vật chất cho các trạm y tế của các xã mới để làm sao đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người dân.

Bên cạnh đầu tư hạ tầng, tỉnh Thái Nguyên cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành y tế, tăng cường ứng dụng công nghệ vào quản lý bệnh án và khám chữa bệnh từ xa. Những nỗ lực này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân vùng cao tiếp cận dịch vụ y tế, góp phần ổn định an sinh xã hội và phát triển bền vững địa phương.