Một nghiên cứu gần đây được thực hiện bởi Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, đã chỉ ra rằng Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang đứng trước một cơ hội lớn với sự phát triển của công nghệ 5G. Dự kiến, công nghệ này sẽ đóng góp 130 tỷ USD vào nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2030. Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G tại các quốc gia ASEAN có sự chênh lệch đáng kể, từ 48,3% tại Singapore đến dưới 1% tại một số nước khác.
Nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và suy yếu năng lực cạnh tranh của khu vực. Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và Trí tuệ nhân tạo (AI) là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác và giao thông tự hành. Tuy nhiên, ASEAN không thể chần chừ vì cơ hội để dẫn đầu khu vực trong kết nối thông minh đang nhanh chóng khép lại.
Báo cáo của trường đã xác định 10 trụ cột trọng yếu để thúc đẩy quá trình chuyển đổi 5G-AI, bao gồm thiết lập vai trò lãnh đạo số phối hợp và thu hẹp khoảng cách kỹ năng. Báo cáo cũng đề xuất 5 ưu tiên chiến lược, bao gồm xây dựng chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia, thành lập cơ quan điều phối, triển khai chính sách bao trùm, phát triển hệ sinh thái AI và triển khai cơ chế giám sát.
Để thúc đẩy tác động kinh tế của 5G, doanh nghiệp cần được đặt làm trung tâm. Một số mô hình thành công trong khu vực đã được báo cáo nêu ra, bao gồm cảng thông minh tại Singapore, hệ thống quản lý thiên tai tích hợp AI tại Thái Lan và mạng viễn thông chia sẻ tại Malaysia. Mô hình này cho thấy rằng việc áp dụng 5G và AI có thể mang lại nhiều lợi ích kinh tế và xã hội cho các quốc gia ASEAN.
Báo cáo cũng nhấn mạnh mạng 5G riêng tư và truy cập không dây cố định là yếu tố then chốt trong công cuộc chuyển đổi công nghiệp 4.0. Việc triển khai 5G hiện tại chính là nền móng cho sự phát triển của 6G vào năm 2030. Sự phát triển của công nghệ 5G và 6G sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho các quốc gia ASEAN, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất, logistics và giao thông vận tải.
Ở Việt Nam, các nhà mạng cũng đang tăng tốc triển khai 5G với mục tiêu số trạm 5G đạt tối thiểu 50% so với trạm 4G vào năm 2025 và phủ sóng 99% dân số vào năm 2030. Đây là một bước đi quan trọng để Việt Nam bắt kịp với xu thế phát triển của công nghệ 5G trên thế giới và trong khu vực. Việc triển khai 5G sẽ giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo ra nhiều cơ hội kinh tế mới và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.
ASEAN cần tập trung vào việc xây dựng hạ tầng số vững chắc, phát triển nguồn nhân lực số và tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi để thu hút đầu tư vào lĩnh vực 5G và AI. Với sự hợp tác chặt chẽ và quyết tâm của các quốc gia thành viên, ASEAN có thể tận dụng tối đa cơ hội mà công nghệ 5G mang lại và vươn lên dẫn đầu trong kỷ nguyên số.