Cuộc khủng hoảng giá gạo đang làm dậy sóng dư luận Nhật Bản, khi giá tăng gần gấp đôi trong vòng một năm, gây ảnh hưởng nặng nề đến người tiêu dùng và khiến các chính trị gia phải tìm giải pháp.
Trên ruộng lúa của Satoshi Yamazaki, mọi thứ dường như vẫn bình yên với những dãy mạ non xanh mướt. Tuy nhiên, bên ngoài trang trại, cuộc tranh luận về giá gạo đang khiến chính trường Nhật Bản sôi sục trước cuộc bầu cử thượng viện sắp tới.
Nông dân chất mạ lên xe cấy ở thị trấn Sanjo, tỉnh Niigata
Tình trạng thiếu gạo đã đẩy giá tăng vọt, khiến người tiêu dùng thêm chán nản vì lạm phát. Điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả bầu cử thượng viện sắp tới.
Để xoa dịu tình hình, chính phủ Nhật Bản đã bắt đầu mở kho dự trữ gạo từ tháng 3, một động thái thường chỉ được thực hiện khi có thiên tai. Ông Yamazaki, người trồng lúa hữu cơ và nuôi vịt để kiểm soát sâu bệnh, hiểu rõ tác động của giá gạo tăng đối với người dân.
“Luôn có sự chênh lệch lớn giữa giá gạo bán lẻ và giá thu mua của nông dân,” ông Yamazaki, 42 tuổi, cha của 7 người con, cho biết.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu gạo ở Nhật Bản, bao gồm cả mùa hè khô nóng trong hai năm trước ảnh hưởng đến mùa màng. Thương lái đã tích trữ gạo với hy vọng bán được giá cao hơn.
Vấn đề càng trở nên nghiêm trọng hơn do tình trạng mua hàng hoảng loạn năm trước khi chính phủ cảnh báo về nguy cơ “siêu động đất”. Lượng du khách đổ về Nhật Bản tăng đột biến cũng khiến nhu cầu tiêu thụ gạo tăng vọt.
Gạo từ kho dự trữ của chính phủ được chuyển bằng tàu cao tốc tới tay người đặt mua
Các nhà phân tích cho rằng chính sách cắt giảm diện tích trồng lúa trong nhiều thập kỷ qua cũng góp phần gây ra tình trạng thiếu gạo. Chính sách này ban đầu được đưa ra vào năm 1971 khi giá gạo giảm do nhu cầu tiêu thụ suy giảm.
Dân số già hóa cũng là một yếu tố quan trọng. Nhiều nông dân trồng lúa đã cao tuổi và con cái họ không muốn nối nghiệp. Toru Wakui, chủ một trang trại lớn ở Akita, đã đấu tranh để mở rộng diện tích trồng lúa.
“Chúng ta cần tìm thị trường nước ngoài,” ông Wakui, 76 tuổi, nhấn mạnh.
Ông Ishiba, Thủ tướng Nhật Bản, từng giải thích rằng tăng sản lượng là một cách để ngăn giá gạo tăng cao, nhưng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh lương thực và sinh kế của nông dân.
Với Yamazaki, “muốn mua gạo rẻ chất lượng cao” dường như là một điều xa vời. “Chúng tôi, nông dân, cảm thấy bối rối vì bất ngờ trở thành tâm điểm chú ý,” ông nói.