Việc quảng cáo và rao bán thuốc lá trên không gian mạng đang trở thành một vấn đề đáng quan ngại tại Việt Nam. Mặc dù thuốc lá thuộc danh mục hàng hóa bị cấm quảng cáo theo quy định pháp luật, tình trạng này vẫn diễn ra phổ biến trên các nền tảng trực tuyến.
Các hội nhóm kín trên mạng xã hội, với sự tham gia của lượng lớn thành viên, đã trở thành “cầu nối” cho việc quảng cáo và mua bán thuốc lá trái phép. Những bài đăng trên nhóm này thường sử dụng tên giả hoặc tài khoản ảo để đăng bài, kèm theo thông tin liên hệ riêng để tránh sự giám sát của cơ quan chức năng. Hoạt động mua bán thuốc lá diễn ra linh hoạt, từ bán lẻ đến bán nguyên cây, với mức giá dao động từ 300.000 đến 900.000 đồng/cây tùy theo loại sản phẩm.
Luật sư Dương Lê Ước An, Công ty Luật Hợp danh Đại An Phát, cho biết pháp luật Việt Nam nghiêm cấm hoàn toàn việc quảng cáo thuốc lá dưới mọi hình thức và trên mọi nền tảng. Cụ thể, Luật Quảng cáo 2012 (sửa đổi 2025) và Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 quy định rõ rằng thuốc lá là mặt hàng cấm quảng cáo, khuyến mại hay tiếp thị, trừ một số hoạt động tài trợ nhân đạo đặc biệt.
Các hành vi quảng cáo thuốc lá trên mạng xã hội, như đăng bài, quay clip sử dụng hoặc giới thiệu thuốc lá, đều có thể bị coi là quảng cáo trái phép và bị xử phạt từ 50 đến 70 triệu đồng theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP. Tuy nhiên, luật sư An cũng nhấn mạnh rằng việc xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn do vấn đề thẩm quyền pháp lý, truy vết danh tính và tốc độ lan truyền nội dung quá nhanh.
Để giải quyết vấn đề này, luật sư An đề xuất tăng mức phạt, bổ sung các hình thức xử lý bổ sung như tịch thu lợi nhuận, đình chỉ hoạt động, công khai danh tính vi phạm… Ngoài ra, hoàn thiện khung pháp lý quản lý thuốc lá điện tử – vốn đang là kẽ hở trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay – cũng là một giải pháp cần thiết.
Trước tình trạng quảng cáo và mua bán thuốc lá trái phép trên mạng xã hội, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo thực hiện nghiêm túc quy định pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá cũng là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu tình trạng này.
Các công cụ pháp lý như Luật An ninh mạng 2018, Nghị định 53/2022/NĐ-CP và Nghị định 181/2013/NĐ-CP đã được ban hành để yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm và buộc các nền tảng tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam.