Trong xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều ví dụ về những người đạt được thành công mà không cần đến bằng cấp đại học. Một trong số đó là Thanh Tâm, 27 tuổi, người đang giữ vị trí giám đốc một công ty cung ứng hàng Hàn Quốc, đồng thời cũng là chủ của một nhà hàng và góp vốn vào một số doanh nghiệp khác. Tâm đã tự học tiếng Hàn và dạy tiếng Việt cho người nước ngoài như một cách để luyện ngôn ngữ và tìm hiểu văn hóa.
Với Tâm, việc không học đại học đã giúp cô rèn luyện tính kỷ luật và phát triển tinh thần tự học. Cô cũng nhấn mạnh rằng không có bằng cấp giúp cô giữ được sự khiêm tốn và biết ơn. Mặc dù đã đạt được thành công ở tuổi trẻ, Tâm vẫn bày tỏ sự tiếc nuối vì không được học đại học, nơi cô có thể tiếp cận tri thức một cách hệ thống và có cái nhìn toàn diện hơn về thế giới.
Không chỉ Thanh Tâm, anh Trần Quang Vinh, 37 tuổi, sống tại San Francisco, Mỹ, cũng là một điển hình của sự thành công không cần bằng cấp. Vinh đã tự học công nghệ từ nhỏ và được các công ty lớn như Google và Facebook mời về làm việc. Hiện tại, anh đang là lãnh đạo đội thiết kế trí tuệ nhân tạo cho Meta.
Những trường hợp như Vinh và Tâm không phải là hiếm trong xã hội hiện đại. Theo số liệu từ công ty nghiên cứu Wealth-X, gần 30% tỷ phú thế giới không sở hữu bằng cử nhân. PGS.TS Nguyễn Thị Tố Quyên, Khoa Xã hội học và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng mọi người không nên hiểu sai rằng thành công không cần học hành. Các tỷ phú hay những người thành công chỉ đơn giản là không có bằng cấp đại học, nhưng họ vẫn không ngừng học tập thông qua các kênh khác nhau.
Chuyên gia hướng nghiệp Nguyễn Việt Linh, ở Hà Nội, đưa ra quan điểm rằng, ngoại trừ một số lĩnh vực đặc thù, nhiều doanh nghiệp hiện nay đang ưu tiên kỹ năng hơn là bằng cấp chính quy. Xu hướng tuyển dụng quốc tế cũng không phân biệt giới tính, độ tuổi hay bằng cấp. Dữ liệu từ LinkedIn cho thấy số lượng tin tuyển dụng không yêu cầu bằng cấp tại Anh đã tăng 90% trong năm 2021-2022. Tại Mỹ, 20% tin tuyển dụng không đòi hỏi bằng đại học. 75% chuyên gia tuyển dụng cho rằng kỹ năng thực tế là tiêu chí quan trọng nhất.
Các chuyên gia và doanh nhân chia sẻ rằng học đại học không quan trọng bằng việc có đam mê với công việc mình đang làm. Ngô Đình Tuấn, 32 tuổi, quê Thanh Hóa, đã bỏ học đại học để theo đuổi đam mê với ngành nông nghiệp và hiện đã có doanh thu khoảng một tỷ đồng mỗi năm.
Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của tinh thần học tập suốt đời. PGS.TS Tố Quyên cho rằng trong thời đại số, người học có thể tiếp cận tri thức thông qua nhiều nguồn khác nhau, bao gồm sách vở, mạng xã hội, đồng nghiệp và những người xung quanh. “Quan trọng là giữ được tinh thần học tập suốt đời,” bà nói. Điều này cho thấy rằng không chỉ việc học đại học mà còn cả tinh thần tự học và phát triển liên tục đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thành công trong cuộc sống.