Sự ra đời của Trường Mỹ thuật Đông Dương vào năm 1925 tại Hà Nội, dưới sự lãnh đạo của hoạ sĩ người Pháp Victor Tardieu, đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Đây là nền tảng đào tạo mỹ thuật chính quy đầu tiên tại Việt Nam theo bài bản phương Tây, mở ra một thời kỳ mới trong việc phát triển nghệ thuật tại đất nước.
Trong hơn 20 năm hoạt động, trường đã đào tạo trên 100 sinh viên tốt nghiệp chất lượng cao, nhiều người trong số đó đã trở thành họa sĩ nổi tiếng thế giới. Tô Ngọc Vân, Lê Phổ, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Phan Chánh, Vũ Cao Đàm là một số cái tên tiêu biểu, những người đã góp phần tạo nên một giai đoạn rực rỡ trong lịch sử phát triển mỹ thuật Việt Nam. Qua đó, tinh thần thử nghiệm và sự giao thoa giữa nghệ thuật phương Đông cổ truyền và lối vẽ hàn lâm của Châu Âu đã tạo nên những tác phẩm đặc sắc, mang đậm bản sắc dân tộc.
Triển lãm ‘Những gốc rễ không ngừng vươn’ đưa người xem trở lại Thời kỳ Đông Dương (1925-1945), một thời kỳ quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Tại đây, người xem có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm của các danh họa như Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm, Trần Văn Cẩn…, giúp họ hiểu rõ hơn về sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam trong thời kỳ này.
Mai Trung Thứ, một trong những họa sĩ tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đã thực hiện nhiều tác phẩm dựa trên các nguyên tác của các danh họa phương Tây. Bức tranh ‘Mona Lisa’ (1974) của ông là một ví dụ điển hình. Đây là bức tranh thứ 3 do Mai Trung Thứ vẽ lại từ nguyên tác của danh họa Leonardo da Vinci. Dù là tác phẩm phái sinh, ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ lại nổi bật với khả năng chuyển ngữ văn hóa, kết hợp giữa hội họa Đông – Tây, vừa tôn vinh tinh thần Phục Hưng, vừa khẳng định bản sắc Việt Nam.
Bức tranh ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ được thể hiện trên lụa, chất liệu yêu thích của ông, với một phong cách đặc trưng Á Đông. Điều này cho thấy sự kết hợp độc đáo giữa kỹ thuật và phong cách của Mai Trung Thứ, giúp ông tạo ra những tác phẩm mang đậm bản sắc Việt Nam nhưng vẫn giữ được tinh thần của nghệ thuật phương Tây.
Trường Mỹ thuật Đông Dương chính là nơi khai sinh nền hội họa hiện đại Việt Nam, giúp định hình phong cách kết hợp kỹ thuật phương Tây với bản sắc Việt. Các cựu sinh viên của trường đã mở đường cho các thể loại mới như tranh lụa, sơn mài, trở thành phong cách đặc sắc cho mỹ thuật Việt Nam. Hiện nay, trường đã đổi tên và hoạt động dưới tên Đại học Mỹ thuật Việt Nam, tiếp tục đào tạo và phát triển nghệ thuật cho các thế hệ tương lai.
Có thể nói, những đóng góp của Trường Mỹ thuật Đông Dương và các nghệ sĩ tiêu biểu trong thời kỳ này đã tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam. Sự kết hợp giữa nghệ thuật phương Đông và phương Tây đã tạo ra những tác phẩm đặc sắc, mang đậm bản sắc dân tộc và tinh thần thử nghiệm.
Ngày nay, khi chiêm ngưỡng các tác phẩm của các danh họa Việt Nam, chúng ta có thể thấy rõ sự kế thừa và phát triển của nền mỹ thuật Việt Nam. Các nghệ sĩ đã tiếp tục phát huy và sáng tạo, tạo ra những tác phẩm mang đậm bản sắc Việt Nam nhưng vẫn giữ được tinh thần của nghệ thuật thế giới.