Ngày 17/2/1979 đã đi vào lịch sử như một ngày bi hùng trong cuộc chiến bảo vệ biên giới của Việt Nam. Trên khắp các tuyến biên giới, từ vùng núi cao phía Bắc đến tận cùng của đất nước phương Nam, hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ ưu tú của Công an nhân dân vũ trang (CANDVT), tiền thân của Bộ đội Biên phòng (BĐBP) đã sẵn sàng hy sinh thân mình vì Tổ quốc, dũng cảm chiến đấu và anh dũng hy sinh hoặc mang thương tật suốt đời. Máu và sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ đã tô thắm lá cờ cách mạng vẻ vang, góp phần làm nên một Việt Nam độc lập và tự do.
Trong gần hai năm thực hiện dự án biên soạn cuốn sách “Những tượng đài bất tử trên biên giới”, tôi đã có cơ hội đến dâng hương tại tất cả các bia tưởng niệm liệt sĩ BĐBP trên cả nước. Mỗi lần đến như vậy, mỗi tên người được khắc trên bia đều là một phần của lịch sử máu lửa mà dân tộc ta không được lãng quên. Tại Đồn Biên phòng Phú Mỹ, Đồn CANDVT Phú Mỹ trước đây, thuộc tỉnh An Giang – đơn vị duy nhất của lực lượng này có 100% cán bộ, chiến sĩ (CB, CS) hy sinh, tôi đã đứng rất lâu để gửi lời tri ân đến các anh từ thế hệ hôm nay.
Ngày 17/5/1978, sau nhiều đợt tấn công thất bại, quân Pol Pot đã điều động 4 tiểu đoàn để đánh thẳng vào Đồn CANDVT Phú Mỹ. Khi đã sử dụng hết các viên đạn cuối cùng, CB, CS của đơn vị vẫn dũng cảm giương lê đánh giáp lá cà, quyết không hạ súng đầu hàng và không để kẻ địch bắt sống. Cảnh tượng ấy đã trở thành một dấu ấn lịch sử và là biểu tượng của sự hy sinh cao cả của các thế hệ CB, CS Biên phòng.
Điều khiến tôi xúc động nhất khi đến thăm các bia tưởng niệm là ở khắp mọi nơi, người dân, các già làng, trưởng bản, CB, CS Biên phòng đều thuộc lòng từng cái tên trên bia mộ. Họ nhớ rõ từng trận đánh, từng chi tiết và giữ gìn những mẩu kỷ vật của các thế hệ đi trước như giữ một phần máu thịt của chính mình. Sự gắn kết và tri ân ấy thể hiện sâu sắc truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.
Hiện nay, trên cả nước có 136 đồn Biên phòng với CB, CS hy sinh qua các thời kỳ, với tổng số hơn 1.370 liệt sĩ. Trong đó, hơn 50 đồn và đơn vị Biên phòng đã xây dựng bia, nhà bia, đài tưởng niệm để ghi nhớ sự hy sinh và cống hiến to lớn của các anh hùng liệt sĩ – những người đã hiến dâng trọn đời mình cho từng tấc đất biên cương của Tổ quốc. Những công trình tưởng niệm này không chỉ là nơi để nhớ về quá khứ mà còn là biểu tượng cho lòng biết ơn và sự kính trọng của thế hệ hôm nay đối với các thế hệ đi trước.